Бизга боғланинг
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
03. Саҳобаларнинг – разияллоҳу анҳум – ҳақлари
Olloh taolo aytadi:
«Muhojir va analizlarning birinchi peshkamadlari va ularga chiroyli amallar bilan bog’liq ergashgan joylar – Olloh ulardan rozi bo’ldilar va ular ham Undan rozi bo’ldilar. Yana (Olloh) ular uchun ostidan daryolar o’qib turadigan, ular abadiy koladigan jannatlarni tayyorlab qo’ydi. Mana shu buyuk baxtdir » (Tavba: 100).
« (Ey Muxammad sollallohu alayhi va sallam), darhaqiqat Olloh
mo’minlardan – ular daraxt ostida sizga bay’at kilayotgandagi vaqtlarda
– rozi bo’ldilar. U zot ularning dillaridagi narsa (sadoqat vafo) ni
bilib, ularaga sakinat-orom tushirdi va ularni yoqin galaba va o’zlarini (gina)
olayotgan ko’pdan-ko’p uljalar bilan mukofotladi. Olloh qudrat va hikmat sohibi
katta zotdir (Fath: 18).
«Muhammad alloxning payg’ambardir. U bilan birga bulgan (mo’min) lar
kofirlarga qahrli, o’z joylarida (mo’minlar bilan) eslatma-shafqatlidlar.
Ularni (mudom) Allohdan fazl-marxamat va rizolik tilab ruku, sujud
kilayotan vaziyatlarda ko’rasiz. Ularniing yuzlarida sajda izidan (qo’lgan)
belgi-alomatlari bor. Мана шу (яъни кофирларга қаҳрли бўлиш,
мўминларга меҳрибонлик ва кўп намоз ўқиб, рукуъ-сажда қилиш) уларнинг
Тавротдаги мисолларидир. (Ya’ni Tavrotda ham Olloh taolo mo’minlarni mana shunday
sifatli narsalar bilan sifatlagandir). Ularning Injildagi misollari esa Xuddi
bir shoxlar chikarib, quvvatga kirgach, yuganlashib, oz novdada tiklanishi kerak,
dehqononlarni lol ishlatadigan ayolga uxshaydilar. (Mo’minlarning dastlabki-boshida
zayf-ozchilikni blibishib, kelin asta-sekin ko’payib, kuchga tulib ketishlarini Injilda
yukorida aytib o’tilgan vazifani bajarishga yaramasligi) juda katta sabab bilan kofirlarni xafa
qilish uchun. Allox (mo’minlardan) bu kabi keltirib, yaxshi amallar qilingan
zotlarga magfirat va ulug’ ajr-mukofot va’da qilingan « (Fath: 29).
«Qasamki, agar ulardan (nega sizning ustingizdan qilingan kulgilar haqida haqiqatda)
so’rasangiz, albatta ul:« Biz faqat bahoslashib, xazilashib kelapmiz, xoloz »,
deydilar. Aytish: «Ollohdan, Uning oyatlaridan, Uning payg’ambaridan kuluvchi
bulgindizmi?» Uzr aytmanglar! Sizlar bundayon olib kelinganligingizdan yangi va kufrga
qaytingdingiz. Agar sizlardan bir tofani (chin ixlos bilan tavba qilinganlari
uchun) afv kilsak, boshka bir tofani jinoyatchi buganliklari sababli
azoblaymiz » (Tavba: 65,66).
Shaxobalar roziyallohu anxum fazilatlari va ularning haq-huquqlari
haqiqatda umumiy tarzda o’zaro kelishilgan so’zlar
Umar roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
salom aytiladi: «Ashoblarimni izzat-ikrom qilasiz! Shubhasiz, ular sizning ishingizni yaxshi
ko’rasiz
!
Абу Саид ал-Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи kirichadi саллам айтдилар: «Бир давр келадики, бир тоифа кишилар жанг қилишади,
?« Ичларингизда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга саҳоба бўлганлар борми »,
дейилганда:« Ҳа, бор »деб жавоб berishadi, shunda ularga galaba ato etiladi. Keyin
yana bir davr kelib, bir tofa odamlarni jang qilib qo’ydi, «Ichlaringda Rasululloh
solalllohu alayhi va salomning sog’ayib berishlariga yordam berish kerakmi?», Degan
savolga: «Xa, bor», deb javob berishadi, shunda ularga g’oliba ato etadilar. So’ng
yana bir davr keladi, bir tofa odamlarni janjal qiladilar, «Ichlaringda Rasululloh
solllohu alayhi va salamning sog’liqni saqlash tizimiga tashrif buyuruvchilarga murojaat qilinglar.
bormi? », deyilganda:« Xa, bor », deb javob berishadi, shunda ularga ham galaba ato etiladi
» (Mutafaqun alayh).
Imom Muslimning bir rivoyatida: «Odamlar ustiga bir davr kelib, ulardan bir
jamoa (jangga) yuoriladi, shunda ular:« Qaranglarchi, ichlaringda Rasululloh
solalllohu alayhi va salomni saqlashdan biron odam bormikin? », Deyishadi. Shunda
(saqobalardan) bir kishi borligi ma’lum bo’ldi, va boshqa odam sabablari ulaga g’alaba ato
etiladi. Shong ikkinchi bir jamoa yugurildi, ular: «Ichlaringda Rasululloh
solalllohu alayhi va salom ashoblarini ko’rganlar bormi?», Deyishadi va boshqa odam sababli
o’liklarga galaba ato etadilar. Keyin uchunchi bir jamoa yuoriladi, ularga:
«Qaranglarchi, ichlaringizda Rasululloh solalllohu alayhi va salom ashoblarini
tashkillashtirgan odam odam bormikin?», Deyiladi. So’ngra turtinchi bir jamoa
yuboriladi, ularga: «Qaranglarchi, ichlaringizda Rasululloh solallohu alayhi va
salom ashoblarini ko’rgan kishining tashabbusi bilan ko’rgan biron odam bormikin?»,
deyiladi, ichlaridagi kabi bir odam to’plangan va boshqa odam jinoyat sodir etganlarga qarshi otib
yuborgan.
Abu Burdadan, u kishining otasidan (ya’ni, Abu Muso al-Ash’ariy roziyallohu
anhudan) rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va salom boshqalarni
kutib olish, osmonga qaradilar, ko’pincha shunaqa qilardilar, sening o’g’lonlaring
kabi (sen) qiyomatda) yulduzlar sodib bitsa,
osmonga (Qur’on oyatlarda) va’da qilingan narsa keladi. Men assoblarim uchun
omlik (cheklangan) man, agar men (dunyodan o’tib) ketsam, ashoblarga va’da qilingan
(fitna va jangu-jadallar kabi) narsalar keladilar. Asxoblarim ummatim uchun omonlik
(qilingan), agar ashoblarim o’tib ketishsa, ummatimga va’da qilingan bo’lsa (id’atlar va
saflarning bulinishi kabi) narsalar keladi » (Imom Muslim rivoyat).
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solallohu
alayhi va salom aytiladi: «Ashoblarim haqiqatda gap ketganda tegilinadi, yulduzlar haqiqatda gap ketganda tegilinadi, qodir
haqiqatda gap ketganda tegilinadi» (Tabarioni
saqlanmoqda)
Abu Said al-Xudriy roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom aytilar: «Ashoblarimni so’kmanliklar! Agar sizlardan biringiz
Uhud tog’icha tilla sadaqa qilsa ham, ulardan birlarning bir mud yoki yarim mud
sadaqasiga tenglasholmaydi » (Mutafaqun alayh).
Imom Muslimning bir rivoyatida: «Ashoblarimdan birontasini ham so’qmoqlar!
Agar sizlardan biringiz Uxud tog’icha tilla sadaqa qilsa ham, ulardan birlarning
bir mud yoki yarim mud sadaqasiga etolmaydi ».
Ibn Abbos roziyallohu anhumanadan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salom aytiladi: «Kim ashoblarimni so’ksa, Unga Ollohning, farishtalaring va
barcha odamlarning la’nati bulsin» (Tabaroni va
bo’shliqlari-hayot.)
Uvaym ibn Soid roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom aytilar: «Olloh taborakasi va taolo meni tanladi va men bilan birga
bo’lganlar tanladilar. Men uchun ular ichidan vazirlar, yordamchilar va juda-andalar
chikardi. Kimda-kim ularni suvsa, unga Olohning, farishtalaring va barcha
odamlarning e’tiborini jalb qilsin, qiyomat kuni undan na nafl, na farzlarni qabul qilib
olishadi »(Xokim« Mustadrak »da (3/632)) keltirgan va ish joyini sanagan,
hayotga qo’shilgan .
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salom aytiladi: «Kim Mening bir do’stimga dushmanlik qilsa, Men unga urush
e’lon qilaman» (Imom Buxoriy roviyati).
Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumodan rivoyat kilinadi, u kishi aytilar:
«Muhammad sollallohu alayhi va salom ashoblarini so’qmoqlar! Qasamki, ularning
bir soat (payg’ambar solalllohu alayhi va salom bilan birga) turganliklari
sizlardan biringizning bir umrlik amalingiz yaxshi emas » (Sahih sunan Ibn Moja:
133).
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi, u kishi aytdi:
«Allox taolo bandalaring qalbiga nazar solib, ular ichida Muhammad sollallohu
alayhi va salomning qalblarini eng yaxshi qoling deb topdi va u zotni yodda
tuting. So’ngra Muxammad sollallohu alayhi va
sallaming kalblaridagi guruh bandargalari nazariga sol, u zotning
ashoblarining qalblarini eng yaxshi qalblar deb topdi va o’zlarining
payg’ambariga unning diniga yaroqli bo’lishdi (masalan). Bas,
musulmonlar nimani yaxshi deb ko’rsalar, u Olloh yonida ham yaxshidir. Nimani yomon
deb ko’rsalar, u Olloh oldida ham yomondir »(Ahmad« Musnad »da (3600) rivoyat
qilingan, shayx Shokir taxrijida isnodini saqlagan sanagan).
Islomning ilk
davrida musulmonlar tomonidan olib borilayotgan sa’yobalrning keyingi sagobaldan oshgan ustunliklari
(Allox barchalaridan rozi bulsin)
Olloh taolo aytadi:
«Muhojir va tahlilchilarning birinchi peshkamadlari va ularga chiroyli amallar
bilan bog’liq bo’lgan ergashgan joylar – Olloh ulardan rozi bo’ldilar va ular ham Undan rozi
bo’ldilar. Yana (Olloh) ular uchun ostidan daryolar o’qib turadigan, ular
obod qo’ladigan jannatlarni tayyorlab qo’ydi. Mana shu buyuk baxtdir » (Tavba:
100).
«Sizlardan (Makka) fath bulyshidan ilgarigi infoq-ijro qilingan va
(Rasululloh bilan birga kofirlarga qarshi) urushgan kishilar (Makka
fathidan keyin infoq-esson qilingan va urushgan kishilar bilan) teng darajada bulmas.
Ular keyin infoq-rexson qilingan va urushgan kishilardan ulug’roq martabadadirlar.
Barchalariga Olloh guzal (o’qibat – jannat) va’da qilingan. Olloh
qilayotgan operatsiyalaringizdan xabardordir » (Hadid: 10).
Abud-Dardo roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salomning huzurlarida o’tirgan edim, Abu Bakr kiyimining etagidan ko’chib
o’tgandan keyin bizni kuzatib turadigan vaziyatda kelib qoldi. Rasululloh solallohu alayhi
va salom uni ko’rish: «Birodaringiz kim bilandir xafalashgan», dedilar. U
salom bergach: «Ibn Xattob bilan o’rtamizda gap ko’chgan edi, men unga tezlik
qildim, key pushaymon bulib kechirim so’ramam, bosh tortdi, shundan sizning
oldingiga keldim», dedi. Rasululloh solallohu alayhi va salom: «Allox sizni
kechiradi, ey Abu Bakr», dedilar uch bor. Keyin Umar ham пушaymon bo’lib, Abu
Bakrning uylariga qarab: «Abu Bakr bormi?», Deb so’ragan ekan: «Yo’q», deyishibdi,
song u ham Rasululloh solalllohu alayhi va salom huzurlariga kelib, salom
berdi. Shunda u zotning yuzlari o’zgaradi. Hatto Abu Bakrning qo’li kelib,
o’zingizga yoqqancha: «Yo Rasululloh, Ollohga qasamki, men ko’proq zulm qilgandim», deb
ikki marta takrorladi. Shunda Rasululloh solallohu alayhi va sallam: «Olloh meni
sizga payg’ambar qilib yuborganda sizlar:« Yolg’on aytayapsan », dedingiz, Abu Bakr
esa:« To’g’ri aytdi », dedi va joniu moli bilan menga yordam berdim. Axir birodarimni
tinch kuchsizlarmi, yuqmi ?! », deb ikki marta takrorladilar, shundan sung Abu Bakrga
ozor etkazilmadi (Imom Buxoriy rivoti).
Bir rivoyatda: «Birodarimni tinch kuchsizlarmi ozi ?! – dedilar ikki bor – men:
«Ey odamlar! Men sizlarning barchangizga Alloxning elchisiman »deganda sizlar:
« Yolg’on aytding », dedingiz, faqat Abu Bakr:« Rost aytdingiz », dedi» (Imom
Buxoriy roviyati).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: «Xolid ibn Valid bilan Abdurahmon
ibn Avf O’rtasida gap ko’chdi. Shunda Xolid Abdurahmonga: »
Nima, bizdan avval musulmonlar bilan bulganingiz tufayli bizga kataliq qilayapsizlarmi endi ?!», dedi. Bu
gap Rasululloh solallohu alayhi va salomning kuloqlariga etib borganch, u zot:
«Ashoblarimni tinch kuyinglar! Jonim Qo’lida bulgan Zotga qasamki,
agar Uxudcha yo’qki tog’larcha tilla infoq qilsang-da, ularning amallariga etolmaysizlar »,
dedilar» (Axmad rivati,
As-silsilatus-sahifa: 1923).
Rifoa ibn Rofe az-Zurakiy roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi, – u Badr jangi
ishtirokchilaridan edi – – Jibril alayhissalom Nabiy sollallohu alayhi va salom
huzurlariga kelib: «Badr ahlini kim deb bilasizlar?» Deb so’radi. Nabiy
solallohu alayhi va sallam: «Biz ularni musulmonlarning eng yuqori darajadagi qishloqlaridan
sanaymiz», deb javob berdilar. «Badrda ishtirok etgan farishtalar ham
Xuddi shundaydir», dedilar Jibril alayhissalom (Imom Buxoriy rivoiy).
Ali roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
salom aytiladi: «Olloh taolo Badr Ahlini bilandirki:» Istagan ishingizni
qilavering, sizlarga jannat vojib bo’ldingiz yoki sizlarni kechirdim «, deb
aytdim)
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Xotibning quli
Rasululloh solalllohu alayhi va salom huzurlariga Xotib ustidan shikoyat kilib
keldi va: «Yo Rasululloh, Hotib albatta duzaxga ravona bvladi», dedi. Shunda
Rasululloh solallohu alayhi va sallam: «Bekor aytibsan, u duzaxga tushmaydi,
chunki Badrda va Xudaybiyada qatnashgan», dedilar (Imom Muslim rivoyat).
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom aytdilar: «Badr va Xudayibitada xozir buyilgan odam aslo duvaxga
tushmaydi» (Axmad va boshkalar
rivati, As-siltilatsus-sahifa: 21).
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Ummu Mubashshirning
menga xabar berishi, u Xafsaning oldida ekani Rasululloh sollallohu alayhi va
sallam: «Insholloh, daraxt ostida bay’at qilgan kishilardan birontasi
do’zaxda». Shunda Xafsa: «Yo’q, yo Rasululloh», degan edi, u zot uni
silab tashladilar. Xafsa: «Olloh taolo: « Sizlardan har biringga unday
tushuvchilarsiz. (Бу) Парвардигорингиз (амрига биноан) вожиб бўлган
ҳукмдир » (Марям: 71) деган-ку», деган эди, у зот: «Кейин Аллоҳ таоло:
« Сўнг тақводор бўлган зотларни (ундан) қутқарурмиз kirichadi золим кимсаларни
тиз чўккан ҳолларида (жаҳаннамда )foydalanirmiz » , (Maryam: 72) deban»,
dedilar (Imom Muslim rivoyat).
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: «Xuddibiyada 1400 kishi
qatnashgan edi. Rasululloh solallohu alayhi va salom bizga: «Sizlar bugun
er yuzining eng yaxshi kishilarisiz», degandilar «(Mutafaqun alayh).
Muhojirlar
roziallohu anhumning fazilatlari va ularning haq-huquqlari to’g’risida Olloh taolo aytadi:
« (U uljalar va boshqa
) o’z diyorlaridan va mol-mulklaridan haydab chiqib ketgan zotlar – kambag’al suhbatdoshlarnikidir, ular Ollohdan
fazl-marhamat va rizolik istaydilar bilan birga Olloh va Uning payg’ambariga yordam
beraman. Ana oshalar (bundayonlarda) sodiq zotlardir » (Xashr: 8).
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumadan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va sallam: «Ummatimdan jannatga birinchi bo’lib kirib kelgan jamoaning kimligini
bilasizmi?», Deb so’radilar. Men: «Alloh va Rasuli biluvchiroq», deb javob berdim.
«Ular suhbatlar, qiyomat kuni jannat eshigi oldiga kelib, uni ochishni so’raydilar.
Jannat posbonlari: «Sizlar uchun kitob-kitob kilinib buldigizmi ?!», deb so’raydilar.
Ular: «Biz nima bilan bog’liq qilinamiz ?! Allox yulida kilichlarimiz elkalarimizdan
tushmagan va shu vaziyatda vafot etadigan bylsak ?! », deyishadi. Shundan svng ularga eshik
ochiladi va ularda u erda boshkalar kirib kelguniga kadar 40 yil dam olib (uxlab)
yotadilar », dedilar (Xokim rivoyat, As-silsilatus-sahifa: 853).
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumadan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va sallamning shunaqa dinlarini eshitganman: «Jannatga birinchi bo’lib olib
borilgan jamoat – mashaqqatli payitda bo’shliqlar uchun olib borilgan odamni ushlab turadigan odamni
kutib turgani kabi , saqlanib qolgan odamni kutib turgani kabi , saqlanib qolgan odamni kutib turgani kabi, saqlanib qolgan odamni kutib
turgani kabi, uni olib kelayotgan odamni ushlab turishi mumkin vafot etib ketgunicha ham ado etilmaydigan kambag’al muhojirlardir
»(Hokim« Mustadrak »da (2/72) keltirgan va isnodini sahih sanagan,
Zahabiy unga qwshilgan).
Абу Саид ал-Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи kirichadi саллам айтдилар: «Қиёмат куни муҳожирларнинг олтиндан ясалган
минбарлари бўлиб, қўрқувдан тўла омонликда бўлган ҳолларида улар устида
ўтирадилар» (Ibn Ҳиббон kirichadi
Boshqalar ривояти, Ас-силсилатус-саҳиҳа : 3584).
Daraxt ostida
bay’at qilingan sa’yobalar soni 1400ta edi. Jobir roziyallohu anhudan rivoyat
kilinadi: «Xuddibiyada 1400 kishi ishtirok etgan edik. Rasululloh solallohu alayhi
va salom bizga: «Sizlar er yuzining eng yaxshi kishilarisiz», degandilar «
(Mutafaqun alayh). Qur’on karim guvohligi bilan ko’rib chiqilgan zotlardan Olloh
taolo haqiqatan ham rozi bo’lgan. Olloh taolo insonlardan rozi byulkanga, dinarning dinarlari,
ma’ruza va ko’rsatuvlar sohasi uchun rozi bo’lishdi. Shunday ekan, saqobalning
shonlariga til tekkizadigan yakki ularning adolatlari xususida tanqidiy fikr
bildiring har qanday kimsa Olloh taoloning va Rasululloh solllohu alayhi va
salomning guvohliklariga til tekkizgan, Qur’on va Sunnatning yollari
buladi. Qur’on va Sunnatni yolg’on sanagan yakki Olloh va Rasulining sahobasi kirom
haqiqatlaridagi guvohliklarga til tekkizgan kishi esa musulmonlikdan chiqib, ozodlik
va kofirga aylandi.
Rasululloh
solalllohu alayhi va salom bilan birlashma katta miqdordagi mo’minlar sagobalar roziallohu
anhumdirlar. «Kofirlarni xafa qilish uchundir» kutish kalimasidan ma’lum bo’lgan
budalik, saqlanadigan joylardan katta yoshdagilarning bazilardan faqatgina kofirlari darg’azab va
xafa buzilgan.
Ibn Kasir kiyimahulloh tafsirida aytdi: «Imom Molik qo’riqlashullohidan alayhidan
qilingan bir rivoyatda u kishi tomonidan saqlanib kelinmoqda, keyin rofiyiy-echilarni mana
shu oyatga kora kofirlikka xukm kilib:« Chunki ovlar saqlanib qoling, xafta bafroda saqlanib turing,
xo’shda saqlanib turing », deydi, bir qancha
sabablarga ko’ra u kishining bu so’zlariga kuch ishlatilganlar ».
Men aytaman: «Sahobalardan xafa ko’psa» degandan keyin «sahobalarni xafa qilsa»
deyilsa tug’riroq so’zlari va oyat ma’nosiga ham tug’riroq kelardi.
Мазкур
тоифадагилар иймон келтирганларидан сўнг саҳобалар шаънига тил теккизганликлари
kirichadi уларни масхара қилганликлари сабабли кофир бўлишди, саҳобаларни масхаралаб,
устларидан кулиш улардан рози бўлган ва улар шаънига– Аллоҳ
таолони масхаралаш деб, Аллоҳнинг улардан рози бўлган эканини ифодаловчи
қуръоний оятларни масхаралаш деб , o’z ashooblaridan rozi bo’lib o’tgan va katta shonga
maqtovli so’zlarni aytganlar, soha bo’yicha haqiqatdagi Olloh taoloning maqtovli so’zlarning
o’z ishini olib boradigan oyatlarning etkazgan zotni – Rasululloh solalllohu alayhi va
salomni masxaralashni e’lon qilish. Sizni, saqobalar shoniga til
tekkizilgan ikki yoshdagi masxara qilingan har qanday shaxsiy assotsiada Olloh taoloni, Uning
oyatlarini va Uning Rasulini masxara qilgan buladi!
Olim kishining
o’limi Islomda vrnini to’ldirib o’tadigan kemtiklik va tuzatib qo’yiladigan bulym musibat ekani haqiqatda aytilgan
kuchlarni olib boradigan ham shu ma’noda dalolat qilingan. Chunki, uning vafoti
odamlarni hayotida bo’lish va bekarorlikka, ortida qo’llanganlar uchun fitna, fasod va
yomonliklarga sabab bo’ladi. Xususan, ortida ilmda, amru ma’ruf va nahiy munkar
qilganda unning urnini bosadigan odamni qo’lga kiritgan bo’lsa .. Olim odam qayerda bulmasin,
hayotidagi tinchlik-omonlik sababidir, lekin bu zolim va tog’utlarni ximoya qiladigani
va hayotni saqlaydiganlar. Shunday
ekan, endi vafot qilingan bu olim kishi Rasululloh solalllohu alayhi va
salomni bir kishining oldida, nima uchun deysiz ?!
Имом Нававий ҳадис шарҳида айтади: «Асҳобларим ўтиб кетишса, умматимга ваъда
қилинган нарсалар келади» деганлари маъноси – уларга диндаги бидъатлар,
фитналар, шайтоннинг шохи кўриниши, румликлар ва бошқаларнинг ғолиб бўлиши,
Макка, Мадина каби шаҳарлар ҳурмати поймол қилиниши каби ишлар келади ,
деганидир. Bularning hammasi u zot solallohu alayhi va sallamning
mo’jizalaridirdi ».
«Asxoblarim haqiqatda gap ketganda
tilinglar» degani yoki ularni juda yaxshi bilgan tilga olinglar yoki
bulymasa tilinglar,
agar juda katta ahamiyatga ega gap ochilsa, chuqur ketmanglar, ular haqiqatda noloyiq va
noojiz gaplar aytiladigan saqlaninglar, aktsizda qayd etiladimi . Shu bilan amalga oshiriladigan
sahobatlarning adolatlari haqida ma’lumot manfur rofiziylari (shialar) bilan belgilanadi-munozara qilinadigan yaxshi
ko’rgazmali qishloq xo’jaligining bu ishlarini olib boradiganligi aniqlandi. Chunki, bu kabilar munozaralar
orasidan saqlanib qolinadigan shanlarga ayblovlar, ularaga nisbatan beodobona va
haqiqatomuz so’zlarni olib ketishadi.
Mud –
chorak so’m mikordagi sig’im Ulchovi bulib, ortacha bir xovuchga teng keladi.
Bu rivoyatda
avvalgi rivoyatgae’tiborgaloyiq jihatlarga bog’liq bo’lmagan bironta narsani bir necha marta
qaytarib berish kerak edi. Yani, Rasululloh solalllohu alayhi va salam mutaxassilarning
taklifiga binoan qaytarilgan kabellar, shuningdek, bazi birovlarning ishlarini
qaytarib qaytarishdi.
Allox taolo
Izining bir do’stlikka adovat davlati tomonidan amalga oshirilgan kimsalarga e’lon qilingan bu urush qayini
ko’ring vaqayerdabulibdi, deb so’ralsa, javob shoki, bu urushning asos-mexiyatini
Olloh taoloning uzi biladi. Bu urush ular ustiga zilzilalar, darg’u ochriklar,
qurg’oqchilik kabilar balolar yuorish bilan bulib qolishi mumkin, mo’min va mujohidlar
bandaralarini ulg’ayib g’olib kilib, azizning yilgi do’stlari uchun qasosni olib
tashladilar, chunki ular o’zlarini juda yaxshi
ko’rishadi. kilish bilan bulishi, hayotlarining g’am-g’ussasi va
zahar-zakumga aylanib tashlab bilan bulishi mumkin. Bularning hammasi
biznesi shu davrimizda, Iroqda Allohning payg’ambarlaridan keyingi do’stlari bulib qolishdi.
pok zotlar – saqobalni sukadigan va ularga adovatlarning ochik ayollarning kiladigan
rofiziylari ustiga yoqilgan balolardan ko’rindi. Agar bilsalar, aybi faqat
o’zlaridan kiydirsinlar! Bundan tashkari, xali qiyomatda ham ulani kattik
azoblar kutib turibdi. Ollohdan ko’ra va’dasiada sodiqroq kim bor ?!
Ibn Umar
roziyallohu anxumo bu so’zlarni o’zlariga hamasr bulib o’tgan tobeinlarga aytganlar. U
zot bizni zamondoshlarimiz bmish, tillarga erkak berib, Rasululloh solalllohu
alayhi va salom ashoblariga nisbatan odob chegaralaridan tortib tojovuz
kiluvchi kimsalarga nima degani bulardikinlar ?!
Hadis bir
necha ulkan ma’nolarni oz ijiga olgan. Jumladan, Islomni ilk davralarida qabul
qilingan, unga yordam berib va jixat qilingan kishilarning keynroq Islomni qabul
kilgan kishilardan ustun ekaliklari ma’lum buldi. Hazrat Umar qanday ulug’ zot
bulganliklarini hamamizga ma’lum qildi. Shunchay ko’psa-da, Rasululloh solalllohu alayhi
va salomga va boshga sahobalarga xitoban: «Birodarimni tinch kuchsizlarmi,
yuqmi ?!», dedilar. Sababi
.
Nabiy
solallohu alayhi va sallam Xolid roziyallohu anhuni: «Xolid Ollohning
qilichlaridan bir kilichdir, u kavmning eng yaxshi yigiti!» deb maqtalganlar
(As-silsilatus-sahiha: 1826). Shunday bulsa-da, u bilan Abduraxmon ibn Avf
erasida kelishmovchilikni chikganda Nabiy solallohu alayhi va sallam Xolidga
qarshi bayonotlarni, unga va u kabini Islomni Abdurahmon ibn Avfdan keyin qabul
qilgan kishililarga: «Ashoblarimni tiningiz! Jonim Qo’lida bulgan Zotga
qasamki, agar Uxudcha yoki tog’larcha tilla infoq qilsangiz-da, ularning amallariga
etolmaysizlar », dedilar.
Sahobalarning so’zlarini bo’lish va dalil qilishda ham shu narsaga e’tibor qaratish kerak,
Islomni ilg’orib qabul qilingan saobobalning so’zlarini, tushunchada va jamoat
ishtirokchilarining qarorini qabul qilish kerak. Islomomaga birinchi navbatda o’tkaziladigan
fikrlarni va ijodiy ishlarni olib
borishdan bosh tortganlarni ko’rib chiqish uchun mo’ljallangan joyni o’rganib chiqing.
Bu va boshka
kurashlardan ma’lum bo’lgan budadiki, Rasululloh solalllohu alayhi va salamning jannat
bilan xushxabar beriladigan sagoballari soni yulzorchadir, ajrimlar uylanganidiq faqr
tarixida emas!
Aslida, muxbirlar,
shunigdek tahlilchilarni saqlashning aslini tashkil qilingan kiladilar,
fazilatlarning o’zaro kelishuvlari qanday
oyat oldidan olib borilayapti. Lekin, ularga yo’qi ularning ajralib turadigan narsalarga qo’shib
qo’yilgan nasllar kiritildi bulgani uchun biz ham ularni aloxida bob va sarlavhalarni
ostiga olib kelishni talab qildik. Bu narsani «Sahihayn» va boshqalarga qarshi
kurashda to’planish mumkin.
Kimda-kim
rofiziylar deyyotganidek: «Ular yolg’onchi yo’qi zolim yakki kofir» deb aytsa, kofir
bo’lib, Islom millatidan chiqadi. Chunki, bu suzi bilan u Qur’onni yolg’onchi qilib qo’yilgan,
Olloh taoloning muxolifatdagi muammolarini ko’rib chiqayotganlar bilan bog’langan guvohliginini rad etgan
.
Qurquvdan
omonda bo’lib o’tadigan ishlar, qiyomat kunidagi barcha kechirilishi va vahshatlidagi holatlardan
omonlikdagi buliblarga taklif qilinadi.
