141. Ухлаш суннатлари ва одоблари

عَنْ البَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ قَالَ قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِذَا أَتَيْتَ مَضْجَعَكَ فَتَوَضَّأْ وُضُوءَكَ لِلصَّلاةِ ثُمَّ اضْطَجِعْ عَلَى شِقِّكَ الأَيْمَنِ ثُمَّ قُل اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ وَفَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ وَأَلجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ لا مَلجَأَ وَلا مَنْجَا مِنْكَ إِلا إِلَيْكَ اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلتَ وَبِنَبِيِّكَ الَّذِي أَرْسَلتَ فَإِنْ مُتَّ مِنْ لَيْلَتِكَ فَأَنْتَ عَلَى الفِطْرَةِ وَاجْعَلهُنَّ آخِرَ مَا تَتَكَلَّمُ بِهِ» (متفق عليه).

Муттафақун алайҳ бўлган ҳадисда Баро ибн Озиб розияллоҳу анҳу шундай дейди: Менга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Агар ухламоқчи бўлсангиз намозга таҳорат олгандай таҳорат олинг, сўнгра ўнг томонингиз билан ётиб, ушбу дуони ўқинг:

{اللَّهُمَّ أَسْلَمْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ وَفَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ وَأَلجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ لا مَلجَأَ وَلا مَنْجَا مِنْكَ إِلا إِلَيْكَ اللَّهُمَّ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلتَ وَبِنَبِيِّكَ الَّذِي أَرْسَلتَ.}

“Аллоҳумма асламту важҳий илайка ва фаввазту амрий илайка ва алжаъту зоҳрий илайка роғбатан ва роҳбатан илайк, ла малжаа ва ла манжа минка илла илайк, Аллоҳумма аманту бикитабикал-лазий анзалта ва бинабиййикал-лазий арсалта”. Бу дуолар охирги айтган сўзларингиз бўлсин, агар шу кеча вафот топсангиз фитрат-исломда вафот этасиз», дедилар.

(Маъноси: Эй Аллоҳ, юзимни-ўзимни Сенга таслим этдим. Сенинг савобингни умид этиб, азобингдан қўрққан ҳолда ишимни сенга топширдим ва Сенга суяндим. Сендан қочсам ҳам барибир Ўзингга қайтиб бораман. Нозил этган китобингга, юборган пайғамбарингга иймон келтирдим.)

عَنْ حُذَيْفَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَخَذَ مَضْجَعَهُ مِنْ اللَّيْلِ وَضَعَ يَدَهُ تَحْتَ خَدِّهِ ثُمَّ يَقُولُ «اللَّهُمَّ بِاسْمِكَ أَمُوتُ وَأَحْيَا» وَإِذَا اسْتَيْقَظَ قَالَ «الحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَحْيَانَا بَعْدَ مَا أَمَاتَنَا وَإِلَيْهِ النُّشُورُ» (رواه البخاري).

Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Хузайфа розияллоҳу анҳу шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам кечаси уйқуга ётганларида қўлларини юзлари остига қўяр, кейин шундай дер эдилар: {اللَّهُمَّ بِاسْمِكَ أَمُوتُ وَ أَحْيَا} (Маъноси: Эй Аллоҳ, Сенинг исминг билан ўламан ва тириламан). Агар уйғонсалар: {الحَمْدُ لله الَّذي أَحْيَانَا بَعْدَمَا أَمَاتَانَا وَ إليْهِ النُّشُور} (Маъноси: Бизни ўлдиргандан сўнг яна ҳаётга қайтарган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин. Қайтишлик Унинг ҳузуригадир», дер эдилар.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُ قَالَ رَأَى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَجُلاً مُضْطَجِعًا عَلَى بَطْنِهِ فَقَالَ: «إِنَّ هَذِهِ ضَجْعَةٌ لا يُحِبُّهَا اللَّهُ» (رواه الترمذي).

Имом Термизий ривоят қилган ҳадисда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу шундай дейди: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қорни билан дум тушиб ётган бир кишини кўриб: Бу – Аллоҳ яхши кўрмайдиган ётишдир», дедилар.

Шарҳ:

Ухлашда ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам асҳобларига ўргатган ўзига хос одоб ва суннатлар бор. Таҳорат билан ётиш, ухлаганда ва турганда айтиладиган зикр-дуоларни айтиш ва ўнг томони билан ётиш каби. Мусулмон киши ухлаганда хам суннатга эргашиб ва шайтондан қўрғонланган ҳолатда, тинч, хотиржам ухлаши учун ушбу суннат ва одобларга риоя қилиб ухламоғи керак.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1. Таҳорат билан ухлаш суннат.
2. Ўнг томони билан ётиб, уйқу олдида ўқиладиган зикр-дуоларни ўқиш суннат
3. Қорнини ерга қилиб ётиш макруҳ.