Бизга боғланинг
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salom aytiladi: «Kim bir kasalni olib ko’rsa bo’ladimi Olloh yulidagi birodarini
ziyorat kilsa bir nido kilovchi (farishta) unga:» Xushbaxtni qaytarib oldim, qaytib
keldim » nido kiladi
(Termiziy, Ibn Moja rivoyatisi, Sahihul-jomíz: 6387).
Ali roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solalllohu alayhi va sallam
aytiladi: «Qa bir musulmon odam bir musulmonni ertalab ko’rgani borsa,
kechgacha unga etmish minish farishta salavot aytib turdi,
agar o’qiganimda meni kutib oldi jannatdagi
bir xurmozor bog ‘unga bolibdi »(Termiziy rivoyatasi, Sahihul-jomiy: 5767).
Jobir ibn Abdulloh roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu
alayhi va sallam aytiladi: «Kim kasalni kurgani borsa, belgilaydi, shung’iydi, qochonki
(uning oldiga kirib) o’tirsa, qo’llansa ichra o’rnashadi» (Sahroda -7).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va
sallam aytilar: «Bir odam boshka shaharda yashaydigan bir birodarlikning ziyoratiga
otlandi. Olloh taolo uning yulga bir farishtani jo’natdi. Haligi odam farishtingning
yoniga etib kelgach, farishta undan: «Kaerga ketyapsiz?», Deb so’radi. «Shu shaharda
bir birodarim bor, uni ziyorat qilgani ketyapman», dedi. «Unda sizning biron
undirib oladigani haqingiz bormi?», Dedi farishta. «Yo’q, men uni faqat Olloh uchun
yaxshi ko’raman», dedi. Shunda u: «Men sizga Allox jo’natgan elchiman, siz
birodaringizni Olloh uchun yaxshi ko’rganingiz uchun sizni ham Ollox yaxshi ko’rdi»,
dedi (Muslim rivoyat).
Savbon roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
sallam: «Musulmon kishi musulmon birodarini ko’rgani borsa, to qayib kelguniga
qodir jannatning xurfasi ichida bo»ladi», dedilar. «Yo Rasululloh, jannatning
xurfasi nima?», Deb so’raldi. «Pishgan mevalari», deb javob berdilar (
Musulmonlar uyi).
Musulmon odam musulmon birodarini yaxshi ko’rsa
Mikdom ibn Ma’diy Karib roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh
solalllohu alayhi va salom aytilar: «Agar sizlardan biringiz birodarini yaxshi
ko’rsatsangiz, yaxshi ko’rishni unga bildiring kuysin» (Abu Dovud, Termiziy, Rivojlanayotgan
odam).
Bir rivoyatda: «Bir kishi birodarini yaxshi ko’rsa, yaxshi ko’rishdan uni boxabar
qilsin» (Termiziy, Abu Dovud rivoyati, Sahihu sunani Abi Dovud: 4273).
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va
salomning yoshlaridan bir kishi o’tirdi. Shunda u zot huzurida katta bo’lgan kishilardan
birlari: «Men shu odamni Olloh uchun yaxshi ko’raman», dedi. «Aziga buni
aytganmisiz?», Deb so’radilar Nabiy solalllohu alayhi va sallam. U: «Yo’q», dedi.
«Boring, aytib kuying», dedilar. U kishi xaligi odamga yuklab aytgan edi, u: «
Meni kim uchun yaxshi ko’rsangiz, yaxshi zot sizni yaxshi ko’rsin», dedi. U Nabiy solallohu
alayhi va sallam oldirariga qaytib, uning so’zlarini aytdi. Shunda Nabiy
solallohu alayhi va sallam: «Siz yaxshi ko’rganingiz bilan bilasiz birga blizasiz va
siz o’zingiz talab qilgan ajr buladi», dedilar (Abdurazzoq va boshkalar rivati,
As-silsilatus-sahifa: 3253).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va sallam
aytiladi: «Ikki odam bir-birini yaxshi ko’rsaydi, ularning ustunligidagi do’sti mehnatga jalb
qilinmaydi» (Sahihul-adabil-muffrad: 423).
Abud-Dardo roziyallohu anhudan rivoyat kilingan marfuatda o’tkazishda aytilgan: «Ikki
odam bir-birini Olloh uchun goyibona yaxshi ko’rsa, ulaning Alloxga suyumlirog’i
do’sti mehnatga jalb qilinishi kutiluvchidir» (Tabaronii roviyati, As-sili-73
).
Abu Umoma roziyallohu anhudan rivoyat kilingan kurashda: «Banda bir bandani
Olloh uchun yaxshi ko’rsa, Olloh azza va jalla uni albatta aziz-mukarram qiladilar
(Axmad rivati, As-silsilatus-saqlash: 1256).
Mo’oz ibn Jabal roziyallohu anhu aytadi: «Agar bir birodarni yaxshi ko’rsang, u
bilan bahslashib-tortishma, unga ko’p xiralik qilma, u haqiqatda ko’t so’rab-surishtirmoqi,
dushmanga tug’ri kelib qolasan, senga ishonib
turing. mumkin »(Sahihul-adabil-muffrad: 424).
Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: «Sizlardan biringizning birodarining ko’zidagi
qlini ko’radi, birovning ko’zidagi xodani ham ko’rmaydi!»
(Sahihul-adabil-muffrad: 460).
Musulmonlarning bir-biriga nisbatan nisbatan muhabbatlarini ortiqcha kiladigan va
kuchaytirgan ishlarni
Salomni yotish:
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va
sallam aytilar: «Jonim Qo’lida bulogan Zotga qasamki, musulmonning bulmaguningizcha
jannatga kira olmaysizlar. Bir-biringizga muhabbatli bulmaguningizcha musulmon
byla olmaysizlar. Salomni uyinglar, bir-biringizga muhabbatli bulasizlar.
Nafrat-adovatdan saqlaninglar, kabi u kiruvchilar. Sochni qiradi, demayman,
bundan tashqari dinni kiradi »(Sahihul-adabil-muffrad: 197).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salam dedilar: «Iymon egasi bulmaguningizcha jannatga kira olmaysizlar.
Bir-biringizga muhabbatli bulmaguningizcha buonli bula olmaysizlar. Sizlarni
bir-biringizga muhabbatli bo’lishingizga sabab bulganiga ishlaw kyayinmi?
Ўrtalaringizda salomni uyinglar (Muslim rivoyat).
Abu Umoma roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
salom aytilar: «Odamlarning Ollohga yaqinrogi birinchi bulib salom
beruvchilarida» (Abu Dovud va boshkalar rivati, Sahihut-targ’ib: 2703).
Termiziy rivoyatida: «Yo Rasululloh, ikki odam paydo bo’lganida qay biri birinchi
bo’lib salom beradimi?», Deb so’raldi. «Ollohga yaxshirog’i», deb javob berdilar.
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solallohu alayhi
va salom aytilar: «Sizlardan birinigiz birodari bilan ko’rishda unga salom
bersin. Agar o’rtalarni biror daraxt yo devor yoki xarsang tosib qolib, kun kunpara
kelsalar, yangi salom bersin »(Sahihu sunani Abi Dovud: 4332).
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom bilan birga ekanimizda oramizni biror daraxt ajratsa,
yaratganimizda bir-birimizga salom berar edik (Tabaronii roviyati, Sahihut -6
):
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat kilinadi: Bir kishi Rasululloh
sollallohu alayhi va salamdan: «Islom amallaridan eng yaxshisi qaysi?»,
Deb so’radilar. «Taom edirasan, tanigan va tanigan kishilaringga salom berasan»,
dedilar (Muslim rivoyat).
Ogar – Muzaynalik Agar – roziyallohu anhu rivoyat kiladi: Rasululloh sollallohu
alayhi va salom anorlardan bir kishida bulgan xurmodan menga bir jarib (150
kiloga yaqin) berilishi kerak. U berishni payg’ambarga solgan edi, men buni
Rasululloh solalllohu alayhi va salamga aytdim. Shunda u zot: «Ey Abu Bakr,
siz uchun, unga xurmosini olib bering», dedilar. Abu Bakr bilan bombardimon namozidan
yig’ilgan masjidada ko’rishga va’dalashdik. Men uni va’dalashgan joyda topdim. So’ng
birga ketdik. Abu Bakrni uzoqdan ko’rgan odam unga salom berardi. Shunda Abu Bakr:
«Kurdingmi, kavm (sizga birinchi bo’lib salom berish bilan qanchalik) sizdan
ustunlikka erishayapti. Biron odam salom berishda sizdan o’zib ketmasin », dedi.
Shundan keyin uzoqdan biron odam ko’rinsa, biz undan avvalroq salom berishga
shoshilardik (Taboroniy rivoyatasi, Sahihut-targ’ib vat-tarib: 2702).
Bushayr ibn Yasordan rivoyat kilinadi: «Hech kim Ibn Umarga birinchi bo’lib salom
berishga ulgurmas edi» (Sahihul-adabil-muffrad: 753).
Tufayl ibn Ubay ibn Ka’b aytadi: Men Abdulloh ibn Umarning oldiga kelar va
ikkalamiz bozoriga borar edik. Bozorga etib kelgach, Abdulloh ibn Umar korin,
kalla-pocha sotadigan kambag’al bormi, savdolashayotgan odam bormi, miskin bormi,
kimning o’tirganligi, albatta salom berar edi. Bir kuni Abdulloh ibn Umarnikiga
kelsam, u meni yangi bozorga etakladi. Shunda men unga: «Bozorada nima qilasiz, siz
o’zingiz biron savdo ustida turmasangiz, nar-navoni so’ramasangiz,
savdolashmasangiz, bozorchilar bilan o’tirmasangiz? Undan ko’ra shu erda gaplashib
o’tiraylik », degan edim, Abdulloh:« Ey ko’rinboy, – Tufayl ko’rindin odam edi –
biz faqat salom uchun boramiz, paydo bo’lgan odamga salom beramiz », dedi
(Sahihul-adabil-muffrad: 770).
Qo’l berib ko’rishish:
Baro ibn Ozib roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom aytiladi: «Ikkita musulmon bir-biri bilan kelib chiqadi
, hayratlanib ko’ringishar, ajralmaslardan turib gunohlari magfirat kilinadi» (43-
oyat)
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat kilinadi: Nabiy solalllohu alayhi va
salom aytiladi: «Musulmon kishi musulmon birodari bilan
olib boriladigan uchishganida, uni ikkilamchi gunohlarni barpo
etishlari kerak edi, ularni ushlab turing (saqlang) 2004).
Baro ibn Ozib roziyallohu anhu aytadi: «Salomlashuv birodaring bilan
qo’lan berib ko’rishni bilish mukammal bu’ladi» (Sahihul-adabil-muffrad: 745).
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salom birov bilan kurishganlar, siz o’z qo’li bilan olmagunicha qullarni
tortib olmas edilar (As-silsilatus-sahifa: 2485).
Anas ibn Molik roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu
alayhi va salamning sagoballari bir-birlari bilan olib borilgan
tekshiruvda ishtirok etish, safarda kelayotganlar uchun kuchaytirish kerak (Tabaronii riyoati,
26-asr).
Azaro qilishyalar berish:
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va
sallam: «Bir-biringizga yashashga bering, o’zaro muhabbatiz ortadi», dedilar
(Sahihul-adabil-muffrad: 462).
Anas roziyallohu anhu dedilar: «Ey bolalarim, bir-biringizga sahovat qiling,
joylaringizni ish bilan shug’ullantiring» (Sahihul-adabil-muffrad: 463).
Ibn Umar roziyallohu anhumo dedilar: «Bizga shunday zamonaviy zamonlar keltirilgan ediki, bir
kishi o’zining dinori va diniy jamoatiga musulmon birodaridan ko’rib haqiqatni taklif qildi.
Endilikda bizlardan birimizga dinor va dirham musulmon birodaridan
ko’rpa suyumliroq bo’lib qoldi »
(Sahihul-adabil-muffrad: 81).
Musulmon birodariga g’oyibona duo kilish:
Ummud-Dardo roziyallohu anjuman rivoyat kilinadi: Nabiy solalllohu alayhi va
salom aytililar: «Musulmon kishining birodari haqiga qilingan g’ayibona duosi
ijozat kilinuvchilar, uning boshi ustida bir farishta turdi, kachon birodariga
yashayapsizlar , chunki siz juda yaxshi bilasizmi? , deydi
(Muslim rivoyat).
Abu Bakr Siddiq roziyallohu anhu aytadilar: «Allox yulidagi birodarning duosi
ijozat kilinadi» (Sahihul-adabil-muffrad: 486).
Musulmon birodar yoziga tabassum bilan boqish va unga ochiq yuz bilan
yozishish:
Abu Zar roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
salom aytiladi: «Birodaring yuziga tabassum bilan boqish kerak, amri ma’ruf
va nahiy munkar qilayotgan sadaqa, adashib kolgan kishining yiliga solib
qo’yganingda, senga kerak deb aytganda. sadaqa,
chelagingdan birodaring chelagiga suv kuyib berish siz uchun sadaqa »(Termiziy va
boshkalar rivoyatasi, Sahihut-targ’ib vat-tarib: 2685).
Abu Juray Xujaymiy roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Men Rasululloh
solalllohu alayhi va salom huzurlariga kelib: «Yo Rakululloh biz
qahramoni o’qitamiz, bizni shunay narcani o’rgatinging, Ollox bizni u
bilaman», deb aytdim. Rasululloh solallohu alayhi va salom dedilar:
«Yaxshilikdan biror narcani ham arzimac canamajin, harakat (quduqqa) cuv olgan
odamning idishi uchun chelagingdagi kuvni kuyib berish ham, birodaringga
og’zingiz bilan bokib suzilasizlar … () ,
Sahihut-targ’ib vat-tarhib: 2687).
Nasoyiy va Axmad rivoyatida: «Yaxshilikdan biron narsani kilishni arzimas sanama,
harakat birovga (bir buloq) arqon sovga kilish bwlsa ham, (quduqqa) kuv olib kelingan
odamning idishiga chelogindan cuv kuyib berish kerak edi
, musulmonni olib ketyapsizmi odamni ko’nglini yozish bo’sa
ham, tik kiyimninging ipini yasashga qilsa ham bo’ladi ».
Birodarlarning ziyoratida o’rtacha bo’lish, malollantirish darajasida ko’p bormaslik va
uzilib ketish darajasida kam bormaslik:
Abdulloh ibn Amr roziyallohu anhumodan rivoyat kilinadi: Rasululloh solallohu
alayhi va salom aytiladi: «Ora-sira ziyrat kilib tur, muhabbat ortadi»
(Tabaronii rivatiyasi, Sahihut-targ’ib vat-tarhib: 2583).
Birodarini Olloh uchun yaxshi ko’rishni bildirishi kerak:
Ali ibn Xusayndan rivoyat qilingan marfuatda qolmoqda: «Sizlardan biringizning
birodarini Ollox uchun yaxshi ko’rsa, unga buni bildirasiz. Shubhasiz, bu do’stlikning
ishbilanishi va muhabbatning saqlanib qolishi uchun sababdir »(As-silsilatus-sahifa:
1199).
Allox uchun bir-birini yaxshi ko’rganlarga Olloh taolo huzuridagi
mukofotlar
Abu Muslimdan rivoyat kilinadi: Men Muozga: «Ollohga qasamki, men sizni yaxshi
ko’raman, biroq bu sizdan mol-dunyo umid kilganimdan yoki oramizda qarindoshlik
borligi uchun emas», dedim. «Unda nima uchun?», Deb so’radi. «Alloh uchun», dedim. U
belbogimdan tortib turib dedi: «Agar rost aytayotgon bulsang, xursand bylaver.
Chunki men Rasululloh solalllohu alayhi va salomning: «Allox uchun bir-birining
yaxshi ko’rgan kishilari» Uyda saqlanib qolinadigan soya byulmagan kunida arshning
soyaida buvladilar, ularning martabasiga payg’ambarlar va xizmatchilar havas qiladilar «deb
aytdi.
Uboda ibn Somit bilan ko’rishib, unga Muoz aytgan kurashini aytgan edim, u dedi:
«Men Rasululloh solalllohu alayhi va salom Rabbilardan rivoyat qilib shunaqa
dinlarni eshitishgan:» Men uchun bir-birlarini yaxshi ko’rganlarga Mening
ishqibozim vojib edi. Men uchun bir-birlarga nasihat qiluvchilarga Mening
muhabbatim vojib bo’ldi. Men uchun bir-birlarga infoq-qayta amalga oshirilganlarga Mening
muhabbatim vojib bo’ldi. Ular nurdan qilingan minbarlarda bo’ladilar, payg’ambarlar,
shahidlar va sidqidlar ulaga havas kiladilar »(Ibn Xibbon va boshkalar rivoyatasi,
Sahihut-targ’ib vat-tarhib: 3019).
Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи
kirichadi саллам айтдилар: «Қиёмат кунида Аллоҳ таолонинг аршнинг ўнг томонида ўтирувчи
Xos кишилари бўлади – Аллоҳнинг ҳар икки қўли ўнгдир-баракотлидир – улар нурдан
бўлган минбарларда ўтирадилар, чеҳралари нуроний бўлади, улар на пайғамбарлар,
на moshidlar va na siddiqlar ». «Yo Rasululloh, ular kimlar?», Deb so’raldi.
«Ular Olloh taborakasi va taolo uchun bir-birining yaxshi ko’rgan kishilaridir», deb javob
berdilar (Taboroniy rivoyat, Sahihut-targ’ib vat-tarhib: 9022).
Abud-Dardo roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salom aytiladi: «Olloh taolo qiyomat kuni yuzlarida nur ko’tarilgan qishloq
xo’jaligini olib bordi, ular bilan bog’langan odamlarni kuzatib
borishdi» deb aytdi. Shunda bir a’robiy tizzalab
turib: «Yo Rasululloh, bizni tomonga keling beramiz, tanib olamiz», dedi.
«Ular turli qatlamlardan, turli diyorlardandir, Ollohning zikri ustida
jamlanadilar», dedilar (Tababariy rivoyat, Sahihut-targ’ib vat-tarhib:
3025).
Ibn Umar roziyallohu anhumadan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi
va salam: «Olloh taoloning shunaqa bandalari borki, ular na payg’ambarlar va na
shahidlardir, qiyomat kuni payg’ambarlar ham, uylari ham ularlarga Olloh taologa
tashrif buyurganlar bilan yashashni xohlaysizlarmi? Shunda
bir a’robiy tizzalab turgan holat: «Yo Rasululloh, bizni sifatlab, ochiqlab
bering», dedi. «Ularni taniqli buzilgan odamlar, o’zlari turli-tumanli qavatlardan, Olloh yulida
do’stlashilgan va bir-biriga muhabbat qo’yilgan. Allox toolo qiyomat
kuni ularga nurdan qilingan minbarlar urnatadi, hammom odamlar kurkuvda bulganda
katta kurkishmaydi, ular Olloh azza va jallaning do’stlari, «ularga
xavfu-xatar yuqdir va g’amgin ham bulmaydilar » », dedilar (Hokim «Mustadrak» da
keltirgan, As-silsilatus-sahifa: 3464).
