160. Ғазабдан қайтариш ва ғазаб пайтида нима дейиш ва қилиш кераклиги ҳақида

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَجُلاً قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَوْصِنِي قَالَ: «لا تَغْضَبْ» فَرَدَّدَ مِرَارًا قَالَ: «لا تَغْضَبْ» (رواه البخاري).

Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади: «Бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламга: «Менга насиҳат қилинг» деган эди, «Ғазаб қилма!», дедилар. Ҳалиги одам илтимосини бир неча бор такрорлади. Яна: «Ғазаб қилма!», дедилар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам.

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَيْسَ الشَّدِيدُ بِالصُّرَعَةِ إِنَّمَا الشَّدِيدُ الَّذِي يَمْلِكُ نَفْسَهُ عِنْدَ الْغَضَبِ» (رواه البخاري)

Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Кучли деб курашда ҳаммани енгадиган кишига айтилмайди. Ғазабланган пайтда ўзини қўлга ололган одам кучлидир».

عَنْ أَبِي ذَرٍّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَنَا إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسْ فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلاَّ فَلْيَضْطَجِعْ» (رواه أبو داود)

Абу Довуд Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Агар қай бирингиз ғазабланганида тик турган бўлса, ўтириб олсин. Агар шунда ҳам ғазаби тарқалмаса, ётиб олсин!»

عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ صُرَدٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ اسْتَبَّ رَجُلانِ عِنْدَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَنَحْنُ عِنْدَهُ جُلُوسٌ وَأَحَدُهُمَا يَسُبُّ صَاحِبَهُ مُغْضَبًا قَدْ احْمَرَّ وَجْهُهُ فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِنِّي لأَعْلَمُ كَلِمَةً لَوْ قَالَهَا لَذَهَبَ عَنْهُ مَا يَجِدُ لَوْ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنْ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ» (رواه البخاري)

Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Сулаймон ибн Сурод розияллоҳу анҳу айтадилар: Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларида эдик, икки киши урушиб қолди. Улардан бири ғазабланиб, юзлари қизариб, иккинчисини ҳақорат қиларди.

– Мен бир калимани биламан, – дедилар Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам – Агар у ушбу калимани айтса, ғазаби тарқалиб кетади: «Аъузу биллаҳи минаш-шайтонир рожийм» (яъни, даргоҳидан қувилган шайтоннинг ёмонлигидан Аллоҳдан паноҳ тилайман).

Шарҳ:

Ғазаб ёмон хулқлардан бўлиб, ўз эгасини нохуш ишларга тортиб кетади. Ғазаб шайтон тарафидан бўлгани боис Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ундан узоқлашишга йўлладилар, уни пасайтирадиган йўл-йўриқларни кўрсатдилар.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ғазабни тарк қилишга васият қилдилар ва ғазаб пайтида ўзини босиб олувчи кишини мақтадилар.
2. Ғазабланган киши тик турган бўлса ўтириб олиши лозим, ғазаби шунда ҳам тарқамаса ётиб олсин.
3. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ғазабланган кишини Аллоҳдан шайтоннинг ёмонлигидан паноҳ тилашга йўлладилар.