259. Жаноза намози ҳақидаги баъзи ҳукмлар (1)

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهماُ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: «مَا مِنْ رَجُلٍ مُسْلِمٍ يَمُوتُ فَيَقُومُ عَلَى جَنَازَتِهِ أَرْبَعُونَ رَجُلاً لا يُشْرِكُونَ بِاللَّهِ شَيْئًا إِلاَّ شَفَّعَهُمْ اللَّهُ فِيهِ» (رواه مسلم).

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шундай деганларини эшитганман: «Қай бир мусулмон киши вафот этиб, жанозасида Аллоҳга ширк келтирмайдиган қирқта одам иштирок этса, Аллоҳ таоло уларнинг маййитни шафоат қилишларига рухсат беради» (Имом Муслим ривояти).

عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْها عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَا مِنْ مَيِّتٍ تُصَلِّي عَلَيْهِ أُمَّةٌ مِنْ الْمُسْلِمِينَ يَبْلُغُونَ مِائَةً كُلُّهُمْ يَشْفَعُونَ لَهُ إِلاَّ شُفِّعُوا فِيهِ» (رواه مسلم).

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Қай бир маййитга ададлари юзга eтган мусулмонлар жамоаси жаноза ўқиб шафоат сўрасалар (яъни гуноҳлари кечирилишини сўраб дуо қилсалар), уларнинг шафоатлари қабул қилинади» (Имом Муслим ривояти).

عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدَبٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ صَلَّيْتُ وَرَاءَ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى امْرَأَةٍ مَاتَتْ فِي نِفَاسِهَا فَقَامَ عَلَيْهَا وَسَطَهَا (متفق عليه).

Самура ибн Жундаб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Нифосида вафот этган бир аёлнинг жанозасида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг орқаларида намоз ўқидим, у зот унинг ўртасида турдилар (Муттафақун алайҳ).

عَنْ أَبِي غَالِبٍ قَالَ صَلَّيْتُ مَعَ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ عَلَى جَنَازَةِ رَجُلٍ فَقَامَ حِيَالَ رَأْسِهِ ثُمَّ جَاءُوا بِجنَازَةِ امْرَأَةٍ مِنْ قُرَيْشٍ فَقَالُوا يَا أَبَا حَمْزَةَ صَلِّ عَلَيْهَا فَقَامَ حِيَالَ وَسَطِ السَّرِيرِ فَقَالَ لَهُ الْعَلاءُ بْنُ زِيَادٍ هَكَذَا رَأَيْتَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَامَ عَلَى الْجَنَازَةِ مُقَامَكَ مِنْهَا وَمِنْ الرَّجُلِ مُقَامَكَ مِنْهُ قَالَ نَعَمْ (أخرجه الترمذي).

Абу Ғолибдан ривоят қилинади: Бир кишининг жанозасида Анас ибн Молик билан намоз ўқидим, у унинг боши рўпарасида турди. Кейин Қурайшлик бир аёлнинг жанозаси олиб келинди, «Эй Абу Ҳамза, унга ҳам жаноза ўқинг», дейишди, шунда у тобутнинг ўртаси рўпарасида турди. Алоъ ибн Зиёд ундан: «Сиз Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламни аёл кишига мана шундай, эркак кишига эса ҳалигидай ҳолда туриб жаноза ўқиганларини кўрганмисиз?», деб сўраган эди, у: «Ҳа», деб жавоб берди (Имом Термизий ривояти).

عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي لَيْلَى قَالَ كَانَ زَيْدٌ يُكَبِّرُ عَلَى جَنَائِزِنَا أَرْبَعًا وَإِنَّهُ كَبَّرَ عَلَى جَنَازَةٍ خَمْسًا فَسَأَلْتُهُ فَقَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُكَبِّرُهَا (رواه مسلم).

Абдурраҳмон ибн Аби Лайлодан ривоят қилинади: Зайд (ибн Арқам) жанозаларда тўрттадан такбир айтар эди, бир жанозада бешта такбир айтди. Мен ундан бу ҳақда сўраган эдим: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам (баъзан) шундай қилардилар», деди (Имом Муслим ривояти).

Шарҳ:

Жаноза намозининг ўзига хос ҳукмлари бор бўлиб, бу ҳақда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларида баён қилинган. Қайсидир амалнинг бирдан ортиқ сифати ривоят қилинган бўлса ҳар иккисига амал қилиш жоиз.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1. Имом жаноза намозида эркак кишининг боши рўпарасида, аёл кишининг ўртаси қаршисида туради;
2. Имом жанозани тўрт такбир билан ўқийди;
3. Жаноза намозида бешта такбир айтиш ҳам жоиз;
4. Жаноза намозида қанча кўп одам қатнашса, шунча яхши.