296. Фотиҳа сурасининг фазли

Аллоҳ таоло айтади: «Дарҳақиқат, Биз сизга етти такрорланувчини (яъни, етти оятдан иборат бўлган, ҳар бир ракъат намозда такрорланадиган «Фотиҳа» сурасини) ва Улуғ Қуръонни ато этдик» (Ҳижр: 87).

عَنْ أَبِي سَعِيدِ بْنِ الْمُعَلَّى رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ كُنْتُ أُصَلِّي فِي الْمَسْجِدِ فَدَعَانِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَلَمْ أُجِبْهُ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّي كُنْتُ أُصَلِّي فَقَالَ: «أَلَمْ يَقُلْ اللَّهُ {اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ} ثُمَّ قَالَ لِي لأعَلِّمَنَّكَ سُورَةً هِيَ أَعْظَمُ السُّوَرِ فِي الْقُرْآنِ قَبْلَ أَنْ تَخْرُجَ مِنْ الْمَسْجِدِ» ثُمَّ أَخَذَ بِيَدِي فَلَمَّا أَرَادَ أَنْ يَخْرُجَ قُلْتُ لَهُ أَلَمْ تَقُلْ لاعَلِّمَنَّكَ سُورَةً هِيَ أَعْظَمُ سُورَةٍ فِي الْقُرْآنِ؟ قَالَ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ هِيَ السَّبْعُ الْمَثَانِي وَالْقُرْآنُ الْعَظِيمُ الَّذِي أُوتِيتُه»ُ (رواه البخاري).

Абу Саид ибн ал-Муалло розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Масжидда намоз ўқиётган эдим, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам чақириб қолдилар. Мен жавоб бермадим. (Намозни тугатганимдан) сўнг: «Ё Расулуллоҳ, намоз ўқиётган эдим», дедим. У зот: «Аллоҳ таоло: «Эй мўминлар, Аллоҳ ва Унинг пайғамбари сизларга ҳаёт бахш этадиган нарсага чақирар экан, уни қабул қилинглар» демаганми?!», дедилар. Сўнгра: «Масжиддан чиқмасингиздан туриб сизга Қуръондаги энг улуғ сурани ўргатаман», деб, қўлимдан ушладилар. Масжиддан чиқмоқчи бўлганларида мен: «Ё Расулуллоҳ, Қуръондаги энг улуғ сурани ўргатаман» деган эдингиз-ку?!», дедим.

«الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ» (яъни, Фотиҳа сураси), у (намозда) такрорланувчи етти (оятлик сура) ва менга ато этилган Қуръони Азиймдир», дедилар (Имом Бухорий ривояти).

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «قَالَ اللَّهُ تَعَالَى قَسَمْتُ الصَّلاةَ بَيْنِي وَبَيْنَ عَبْدِي نِصْفَيْنِ وَلِعَبْدِي مَا سَأَلَ فَإِذَا قَالَ الْعَبْدُ {الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ} قَالَ اللَّهُ تَعَالَى حَمِدَنِي عَبْدِي وَإِذَا قَالَ {الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ} قَالَ اللَّهُ تَعَالَى أَثْنَى عَلَيَّ عَبْدِي وَإِذَا قَالَ {مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ} قَالَ مَجَّدَنِي عَبْدِي وَقَالَ مَرَّةً فَوَّضَ إِلَيَّ عَبْدِي فَإِذَا قَالَ {إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ} قَالَ هَذَا بَيْنِي وَبَيْنَ عَبْدِي وَلِعَبْدِي مَا سَأَلَ فَإِذَا قَالَ {اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلا الضَّالِّينَ} قَالَ هَذَا لِعَبْدِي وَلِعَبْدِي مَا سَأَلَ» (رواه مسلم).

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: Аллоҳ азза ва жалла айтади: «Намозни Ўзим билан бандам ўртамизда иккига тақсимладим, бандам учун сўраган нарсасидир.

Агар банда {الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ} «Ҳамду сано бутун оламлар ҳожаси бўлмиш Аллоҳ учундир» деса, Аллоҳ таоло: «Бандам Менга ҳамд айтди» дейди.

Агар банда {الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ} «Роҳман Роҳим- меҳрибон ва раҳмли» деса, Аллоҳ таоло: «Бандам Мени мақтади» дейди.

Агар банда {مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ} «жазо (Қиёмат) Кунининг эгаси — подшоҳи» деса, Аллоҳ таоло: «Бандам Мени улуғлади» дейди.

Агар банда {إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ} «Сенгагина ибодат қиламиз ва Сендангина мадад сўраймиз» деса, Аллоҳ «Бу Мен билан бандам ўртасида, бандам учун сўраган нарсасидир» дейди.

Агар банда {اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلاالضَّالِّينَ} « Бизларни, ғазабга дучор бўлмаган ва ҳақ йўлдан тоймаган зотларга инъом қилган йўлинг бўлмиш — Тўғри йўлга йўллагайсан» деса, Аллоҳ «Бу бандам учун, бандамга сўраган нарсасидир», дейди (Имом Муслим ривояти).

Шарҳ:

Фотиҳа сураси Қуръондаги энг улуғ сура бўлиб, у такрорланувчи еттилик – яъни, намознинг ҳар бир ракъатида такрор ўқилувчи етти оятлик сурадир. Унда Аллоҳга ҳамду-сано айтиш, Ундан ёрдам сўраш, Уни ёлғиз билиш, Ундан ҳидоят сўраш маънолари жамланган. Бу эса дин маъносининг ҳаммасидир.

Бугунги дарсдан олинадиган фойдалар:

1. Фотиҳа сурасининг фазли;
2. У Қуръондаги энг улуғ сура экани;
3. Уни намозда ўқиш катта ажру-мукофотга сазовор қилади.