Аллоҳ ва Унинг Расулига иймон келтиришга, диннинг буйруқларига амал қилишга буюриш ва унга даъват қилиш

    (7) bābu ُlْأamْri biاlْإْإmāni biاlhi varasُwlihi vašarāئiعi دldíّni wāldُُّّāءi إilaَhi

    – 10 حديث ابن عباس رضي الله عنهما قال إن وفد عبد القيس لما أتوا النبي صلى الله عليه وسلم قال: من القوم أو من الوفد قالوا: ربيعة قال: مرحبا بالقوم أو بالوفد غير خزايا ولا ندامى فقالوا: يا رسول الله إنا لا نستطيع أن نأتيك إلا في الشهر الحرام, وبيننا وبينك هذا الحي من كفار مضر, فمرنا بأمر فصل نخبر به من وراءنا وندخل به الجنة وسألوه عن الأشربة فأمرهم بأربع ونهاهم عن أربع: أمرهم بالإيمان بالله وحده, قال: أتدرون ما الإيمان بالله وحده قالوا: الله ورسوله أعلم, Qāla:شهادة أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله, وإقام الصلاة وإيتاء الزكاة وصيام رمضان وأن تعطوا من المغنم الخمس ونهاهم عن أربع: عن الحنتم والدباء والنقير والمزفت وربما قال المقير وقال: احفظوهن وأخبروا بهن من وراءكم.

    أخrjh الlbzخry fy: 2 ktاb إlzymاn: 40 bاb أdءء ءlخms mn إlzymمn.

    7-bob. Allox va Uning Rasuliga bu kabi olib kelinadi, dinning buyruqlariga amal kilishga buyurish va unga taklif kilish.

    10. Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumoning davolashi: «Abdulqays urug’idan o’tgan elchilar Nabiy solallohu alayhi va sallamning oldirarishga kelishganida Rasululloh ulkan« Qaysi kavmandsizlar? » yakki «Kimning elchisizlar?»deb so’radilar. «Rabiya qatlamasidanmiz», deyishdi. Rasululloh solalllohu alayhi va sallam: «Ey kavm» yo’q «Ey elchilar, marhabo! Xijolat qilmay, pushaymon bo’may kelinglar »,dedilar. Ular: «Ey Rasululloh, biz sizning oldingiga faqat (urush) harom qilingan oyinlarga kela olamiz. Siz bilan o’rganamizni mana bu Muzar qatlami kofirlaridan katta qishloq (odamlari) bilan ta’minlanadi. Bizga anik bir ishni byuringki, ortikda qo’llanganlarga xabar beraylik va shu bilan Jannatga kiraylik », deyishdi. Ular va yana ichki ishlar haqida haqiqatda ham so’rashdi. Rasululloh solallohu alayhi va salom ularga trt narsani buyib, trt narsadan qaytariladilar. Ularga Alloxning yolg’izimizga shunday qo’shilib kelinmoqda, «Alloxning yolg’izningizga qanday qilib nimaligini bilasizmi?» – deb so’radilar. Ular: «Alloh va Rasuli biluvchiroq», deb javob berishdi. Rasululloh solalllohu alayhi va sallam: «U Ollohdan o’zga haqiqat ilohi va Muhammad Muhammadning elchisi», deb guvohlik berish, namozni mukammal o’qish, zakotni berish, Ramazon (oyi) kunzasini tutish, (g’azotda tushgan) uljalarning beshdan birini (egalariga) berishingiz », deb aytishadi. Keyin to’rt narsa – hantam, dubbo, naqir va muzaffatdan qaytarildi. «Muqayyar» degan bulyshlari ham mumkin.Rasululloh solalllohu alayhi va sallam (yukoridajarni aytib bulganch): «Bularni yo’ldab olinglar va ortingizdagilarga etkazinglar», dedilar ».

    Buxoriy (53), Muslim (17/25).

     حديث ابن عباس أن رسول الله صلى الله: إنك تقدم على قوم أهل كتاب, فليكن أول ما تدعوهم إليه عبادة الله, فإذا عرفوا الله فأخبرهم أن الله قد فرضوليلتهم, فإذا فعلوا فأخبرهم أن الله فرض عليهم زكاة.

    أخrjh الlbzخry fy: 24 ktاb زlزkاة: 41 bاb lا tؤخذ kئrئm أmwاl نlnاs fy صlصdqة.

    11. Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumoning ijrosi: «Rasululloh solalllohu alayhi va salom Muoz roziyallohu anhuni Yamanga (noib kilib) jnatayatganlarida shunaqa dedilar:« Sen o’zga kitobni yaratgan kavmingoldiga ketib. Ularga kiladigan ilk taklifing Allohning ibodatiga bulsin. Ollohni tanisalar (bundayon keltiradigan narsalar), Olloh ularga kunduzi va kechasi besh vaqt namoz o’qishni farzandi haqiqati haqida xabar ber. Buni qilsalar, Olloh ularga mol-mulklardan zakotni farz kilganini etkaz – u oralaridagi kambag’allarga qaytarib beriladi. Bunda ham itoat qilsalar, katta zakotni ol va (hozirgi paxtada) odamlarning eng yaxshi mollaridan juda yaxshi saqlanib qoling (chorva mollaridan ham, juda katta va boshka narsalardan ham o’rtachasini zakot sifatli bajaring) ».
    Buxoriy (1458), Muslim (19/32).

    12 حديث ابن عباس أن النبي صلى الله عليه: اتق دعوة المظلوم فإنها ليس بينها وبين الله.

    أخrjh الlbzخry fy: 46 ktبb الlmzظlm: 9 b الb الlاtqءء wاlذذr mn dعwة الlmظlwm.

    12. Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumoning ijrosi: «Rasululloh solalllohu alayhi va salom Muoz roziyallohu anhuni Yamanga jnatayatganlarda» Mazlumning duosidan qayta tiklanish byul. Chunki u bilan Alloxning o’rtasida parda (tusiq) yoq! » – deb aytdilar ».

    Buxoriy (2448). Muslim (19/30).

    ( 8) baُb ُlْأamْri biqitāli الlnّّsi xataّى yakُwlُُ lā إilaha إilãّ الllhُ mُُamadu rasُlُ لllh

    13 – حديث أبي بكر وعمر قال أبو هريرة: لما توفي رسول الله صلى الله عليه وسلم, وكان أبو بكر رضي الله عنه, وكفر من كفر من العرب, فقال عمر رضي الله عنه: كيف تقاتل الناس وقد قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: أمرت أن أقاتل الناس حتى يقولوا لا إله إلا الله, فمن قالها فقد عصم مني ماله ونفسه إلا بحقه, وحسابه على الله فقال أبو بكر: والله لأقاتلن من فرق بين الصلاة والزكاة, فإن الزكاة حق المال, والله لو منعوني عناقا كانوا يؤدونها إلى رسول الله صalã ّىllhu عalaَhi wasalãma laqātaَlُtُhumُ ىalay manَْihā qāla َُmaru rضy لllh نn:Faوlhhi mā hُa إilاaّ أanْ qadْ sarَحa الllhُ صadْra أabِ baqْrٍ rضy لllh عn fعarafْtu ُaُّ

    أخrjh الlbzخry fy: 24 ktاb زlزkاة: 1 b b wjwb زlزkاة.

    8-bob. Odamlar «Ollohdan o’zga haqiqat iloh yig ‘va Muhammad solallohu alayhi va salom Uning elchisi» deb aytilganlarga qodir (Islomga kirmagunlariga) ularga qarama-qarshi urushishga buyurtma berish.

    13. Abu Bakr va Umar roziyallohu anhumo rrtalida ridda masalasiyada o’tkazilgan suhbatga doir Abu Xurayra roziyallohu anhuning ishi: «Rasululloh sollalllohu alayhi va salom vafot etilgandan keying Abu Bakr roziyallohu) aytdi () Arablardan kofir bugangi kofir bo’ldi. Shunda Umar roziyallohu anhu: «Qanday qilib odamlarga qarshi urushasiz? Vaholanki, Rasululloh solallohu alayhi va sallam: «La ilaha ilalloh» («Ollohdan o’zga haqiqat iloh yig» «) deb aytilganlarga qardosh odamlarga qarshi urishishga buyrildim. Kim shuni aytgan bo’lsada, darhaqiqat, moli va jonini mendan saqlabdi. Bundan faqat uning (Islomning belgilab qo’yilgan) haqqi mustasno. O’chirish-kitobi esa Ollohga havoladir », deb aytganlar-ku!» – dedi. Abu Bakr roziyallohu anhu bunga javoban: «Ollohga qasamki, namoz va zakotning o’rtasini ajratgan (birinini qabul qilib, ikkinchisini inkor qilgan) odamga qarshi urushaman. Chunki zakot molning haqiqati. Allohga qasamki, ul Rasululloh solalllohu alayhi va salamga berib yurishgan bir kichkinaga ulug’ni bulsa ham (zakot sifatida bermay) men man qilsa, mana shu ishlarni uchun ularga qarama-qarshi urushaman », dedi. Keyinchalik Umar roziyallohu anhu: «Ollohga qasamki, bunda Ollohning Uzi Abu Bakrning qalbini ochib kuygan ekan, bildimki, u haq ekan», deb aytdi ».

    Buxoriy (1399-1400), Muslim (20/33).

    – 14 حديث أبي هريرة قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: أمرت أن أقاتل الناس حتى يقولوا لا إله إلا الله, فمن قال لا إله إلا الله فقد عصم مني نفسه وماله إلا بحقه, وحسابه على الله.

    أخrjh الlbzخry fy: 56 ktab جljhad: 102 bb dدءء ءlnby صalayّى لllahّu لalَhِi wasalّma إlyu إlإslam w lbwة.

    14. Abu Hurayra roziyallohu bilan shug’ullanish: «Rasululloh solalllohu alayhi va salam:» Odamlarga qarshi – toki ular «La ilaha illalloh» («Ollohdan o’zga haqiqat iloh yig» «) deb aytilganlarga – urushishga buyrildim. Kim «La ilaha ilalloh» deb aytsa, jon va molini mendan saqlabdi. Bundan faqat uning (Islomning) haqiy mustasno. Hisob-kitobi esa Ollohga havoladir », dedilar».

    Buxoriy (2946), Muslim (21/34).

    – 15 حديث ابن عمر أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: أمرت أن أقاتل الناس حتى يشهدوا أن لا إله إلا الله وأن محمدا رسول الله, ويقيموا الصلاة ويؤتوا الزكاة, فإذا فعلوا ذلك عصموا مني دماءهم وأموالهم إلا بحق الإسلام, وحسابهم على الله.

    أخrjh الlbzخry fy: 2 ktab إlzymاn: 17 b b f n tوbwا wأqاmwا صlصlصة wآtwز زlزkاة f lwا sblyhm.

    15. Abdulloh ibn Umar roziyallohu anhumadan rivoyat kilingan kurash: «Rasululloh solalllohu alayhi va sallam:» Odamlarning Allohdan o’zga haq iloh yig ‘va shubhasiz, Muhammad Alloxning elchisi «, deb guvohlik berib, namoz o’qib, zakotini olib bordilar. Agar bularni qilsalar, mehmonlarni mollarini mendan saqlab qo’yishadi, bunaqa Islomning haqi mustasno. (Ularning) ko’rsatmalari esa Olloh taologadir», dedilar».
    Buxoriy (25) va Muslim (22/37) rivoyat qilingan. (Hadis lafzi Buxoriyiyki)

    (9) baُbُأأaّli ْإlْإْإmyāni qawlُ lā إilaha إilãّ الllhل

    16 – حديث المسيب بن حزن قال: لما حضرت أبا طالب الوفاة جاءه رسول الله صلى الله عليه وسلم فوجد عنده أبا جهل بن هشام وعبد الله بن أبي أمية بن المغيرة, قال رسول الله صلى الله عليه وسلم لأبي طالب يا عم قل لا إله إلا الله كلمة أشهد لك بها عند الله, فقال أبو جهل وعبد الله بن أبي أمية يا أبا طالب أترغب عن ملة عبد المطلب فلم يزل رسول الله صلى الله عليه وسلم يعرضها عليه, ويعودان بتلك المقالة حتى قال أبو طالب, آخر ما كلمهم, هو على ملة عبد ْLْmُطaّlibi ، wأababa أanu yaqُla lā إilaha إilاaّ ّllhُ ، faqāla rasُwlُ لlhi صalaّى لllhُ َala:أamّّ wālhi lأasْtaغْfiranay laka mā lamْ أُnْha عanuka fأanْزala لllah taعāla fيي (m kْآ)

    أخrjh الlbzخry fy: 23 ktاb جljnئزz: 81 bاb إذإذ qاl مlmsرrk عnd الlmwt lا إlh إlّz ّllh.

    9-bob. Iymonninging boshida «La ilaha ilalloh» deb aytish

    16. Musayyab ibn Hazn roziyallohu bilan shug’ullanish: «Abu Tolibga o’lim davom etadigan joyda Rasululloh solalllohu alayhi va salomni qabul qilishdi. U erda Abu Jahl ibn Xishom hamda Abdulloh ibn Abu Umayya ibn Mug’iyrani ko’rdilar. Rasululloh solallohu alayhi va salom Abu Tolibga: «Ey amaki,« La ilaha ilallloh »deng. Shu kalima bilan Ollohning huzurida sizning foydanizga guvohlik beray », dedilar. Shunda Abu Jahl va Abdulloh ibn Abu Umayaya «Ey Abu Tolib, Abdulmuttolibning dinidan yuz o’girasanmi ?!» – deyishdi. Rasululloh solallohu alayhi va salom unga (bundayon kalimasini aytishi) qayta-qayta taklif kilaverilar. Anavi ikkisi esa o’z gaplarini takrorlayverdi. Oxiri Abu Tolibning ularga aytgan sunggi suzi «U Abdulmuttolibning dinida» deyish buldi – «La ilaha ilallloh» deyishdan bosh tortdi. Rasululloh solallohu alayhi va salom: «Ollohga qasamki, modiki, bundan qaytarilmas ekman, siz uchun istig’for aytaveraman », dedilar. Shunda Alloh Taolo bu haqiqatda:

    «ما كان للنبي والذين آمنوا أن يستغفروا للمشركين ولو كانوا أولي قربى من بعد ما تبين لهم أنهم أصحاب الجحيم»

    «Payg’ambar va mo’minlar uchun duvax egalari ekaniligi ayon katta bo’lgan mushriklarga, agar yoqing qarindoshlari bulysa ham, istig’for aytishlari mumkin emas» (Tavba: 113) oyatini nozil qildi ».

    Buxoriy (1360), Muslim (24/40).


    Bu erdagi shak – Rasululloh solalllohu alayhi va salam qaysi suzni ishlatganlari borasidagi ikkilanishni amalga oshirishni Abdulloh ibn Abbos roziyallohu anhumadan rivoyat qilgan Abu Jamra yoki undan rivoyat qilgan Shubbaga tegishli. Ibn Xajar Asqaloniy “Fathul-Boriy” da “Men jumla qanday aytilganida Sho’ba ikkilangan, deb o’ylayman”, degan.

    Yani, “Sizlar o’z ixtisosligingiz bilan musulmonlar bilan uchrashib kelinglar, demak, qandaydir majburiyat, tobelik yuk bilan kelayotganlar uchun xijolat byulmanglar. Kelishingizdan foyatda bor. Shunday ekan, pushaymon ham bulmaysizlar ”, ma’nosida.

    Xantam – lyoydan yasalgan ko’zza. Dubbo – qo’voq, ishchi uyib tozalanganidan keyin kuritilib, suyuklik saqlanishida foydalaniladi. Naqir – o’rtasi uyib, suyuklik saqlanish uchun idishga aylanib o’tgan xurmo to’nkasi. Muzaffat – tashkarisi sachich (bitum) bilan yopilgan, yogoch ёki boshga narsadan qilingan suyuklik idishi. Muqayyar – qo’r (kir) nomli saqich o’rnini bosuvchi ayolning modasi yopilgan, suyuklik saqlanishga mujallashtirilgan idish.

    Bu turt (mukayyor bilan besh) turidagi idishni ishlatishdan qaytarilganligi ko’rsatilib, hozirgi paytda hozirda shularda katta kilovchi ichkiliklar tayyorlandi. («Fatul-Boriy» dan).

    Bu erda «Muqayyar deb bo’lishlari ham mumkin», deb ikkilangan odamni davom ettirishga oid ishlardan Shubadir. Imom Muslim «Sahih» va shu kabi keltirgan.

    “Yaman Ahli As’ad Zi Kar davridan buyon yahudiy edi. Keyin Xabashiston Yamanni bosib olgach, u erda nasroniylik tarqaldi. Ammo Ka’bani buzishni qasd qilib, Makkaga kuchin tortib kelgan fil sohibi Abrahaning ulimi bilan Yamanda nasroniylar qo’lida. Faqat Yaman va Makka oragidagi Najron Axolisi nasroniy edi «. Ibn Xajar Asqaloniy. «Fatul-Boriy». “Tavhid kitobi”, 1-bob: “Nabiy solalllohu alayhi va salom ummatlarini Olloh taborakasi va taologa ibodat kilishga da’vat kilganlari”, 7372-o’tkazish.

    Bu davom etishning davom etishi. Rasululloh solallohu alayhi va salom Muoz ibn Jabal roziyallohu anhuni Yamanga junataotganlarda u erda Alloxning yakka uziga ibodat kilish, namoz o’qish, zakot berishga da’vat kilishni taylandladilar. Va oxirgi joyda zakot olayotganda odamlarning eng yaxshi mollarini olmaslik, shuningdek, o’rtachasini qabul qilish, shu bilan odamlarga zulm qilish uchun kuyishdan saqlanishni o’qitdilar. Chunki mazlumning duosi bilan Ollohning o’rtasida parda yo’q: zolimga qarshi kelingan duo jonli ijobat bo’ladi.

    Rasululloh solalllohu alayhi va salom vafotlardan keyin juda katta arab qavatlari Islomdan chiqib, murtad bulib ketgan. Keyinzilari «Namoz o’qimiz, lekin zakot bermaymiz», deb atalgan qilingan bulsa, bazililar o’zlarining qatlamlaridan payg’ambarlik da’vosi bilan chiqadigan Musaylama Kazzob kabilarga ergashib kofir bo’lgan. Abu Bakr roziyallohu anhu xalifalik qilingan yillarda asosiy kurash musulmonlar va murtadlar o’rtasida, ularni Islomga qaytarish uchun kechgan. Mana shu urushlar “Ridda janglari” deb nomlangan.

    Islomning haqiqati: masalan, turmush qurgan zinokorni toshbo’ron qilinib o’ldirish, birovning joniga tajovuz qilingan bulsa, unining yoqinlari qasosni talab qilinadigan kilsalar undan qasos bo’lish, birovning moliga tojovuz qilgan bo’g’sa va saqlanib qoling.

    Bu amallarni xo’jakursinga, munofiqlik bilan qilinadigan ishlar ham ularga qarshi urushmayman, Qiymatda Allohning so’zi-kitob qilinmoqda.

    Ислом Нури
    Ислом Нури

    Ислом Нури ўзбек тилидаги Исломий аҳлуссунна веб саҳифаси

    Articles: 1963