Бизга боғланинг
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
01. Аллоҳ таолонинг бандалар устидаги ҳақлари
Olloh taoloning bandalari ustidagi haqiqat – Unga ibodat kilishlari va Unga hech
narsani shirk keltirmasliklari. Olloh taolo xalqlarini yarashtirishdan,
payg’ambarlarni qabul qilishdan va kitoblar bilan tanishishdan asosiy g’oya – maqsad ham
bo’ldi.
Olloh taolo aytadi:
«Allohga ibodat – bandalik qilinglar va Unga juda narsani sherik
qilmanglar!» (Niso: 36);
«Men jin va insni faqat Ўzimga ibodat kilishlari uchunina yaradim»
(Vaz-zariyat: 56);
«Halbuki ular faqat yagona Ollohga, u zot uchun dinni xolis qilingan To’g’ri yuldan
og’gan vaziyatlarda ibodat kilishga va namozni tukis ado etishga hamdda
zakotni (haqiqdorlarga) ato etishoga buyurilgan edilar. Mana shu to’g’ri
yo’ldagi (millning) dinidir » (Bayyina: 5);
«Allox sizlardan bundayon keltirgan va yaxshi ishlarni amalga oshirgan zotlarga xuddi
ilgarigi o’tgan (bundayon-e’tiqodli ) zotlarni (er yuziga) xalifa-hukmron
qilganidek, ularni ham er yuzida xalifa kilishniy va ular uchun uzi rozi bo’g’ilgan
( yashab qolaman) xavfu-xatarlardan sung
tinchlik-xotirjamlikka aylantirib kuyishni va’da qildi. Ular Menga ibodat
kiladilar va Menga biron narsani sherik kilmaslar. Kim mana shu (va’da amalga
oshgan) dan keyin kufroni (ne’mat) qilsa, bas ular itoatsiz
kimsalardir » (Nur: 55);
« (Ey Muxammad), Biz sizdan ilgarida tug’ilgan bir payg’ambarga ham:
« Hech qanday (barhaq) iloh yo’q, magar Mengina (baxtaqdirman) ,
men Menagina ibodat qilinglar », deb vahoy yuorgandirmiz» (Anbiyo: 25);
«Ey bu kabi keltirgan bandalarim, shak-shubha yo’qki, Mening erim keng,
katattir. Bas sizlar Mendagina ibodat qilingiz! » (Ankabut: 56);
«Aniqki, Biz har qanday bir ummatga:« Ollohga ibodat qilinglar va to’g’itondan qilingan
buloqlar », (deb vahiy bilan) bir payg’ambar yuborg’miz» (Nahl:
36).
Muoz ibn Jabal roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi:
Rasululloh solallohu alayhi va sallam: «Ey Muoz, Ollohning bandalari
ustidagi haqiqat nimaligini bilasanmi?», Deb so’radilar.
U: «Alloh va Rasuli biluvchiroq», dedi.
– «Unga ibodat kilishlari va hech narsani shirk keltirmasliklari.
– Bandalarning Olloh ustidagi haqiqatlari nimaligini bilasanmi? », Dedilar.
– «Allox va Rasuli biluvchiroq», dedi.
– «Ularni azoblamasligidir», dedilar.
Jobir roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Rasululloh solalllohu alayhi va
sallam: «Ikki narsa (ikki narsani) vojib qiluvchichir», dedilar. Bir kishi: «Ular
nimalar, yo Rasululloh?» deb so’radi. «Kim Ollohga biron narsani shirk keltirmay
ulsa jannatga kiradi, kim Allohga bir narsani shirk keltirib ulsa duzaxga kiradi»
dedilar (Muslim rivoyat).
Abdulloh ibn Mas’ud roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Bir kishi: «Yo
Rasululloh, qay bir gunoh Olloh oldida eng katta gunoh ko’rsatiladimi?» deb
so’radi. «Allox seni yaratib kuygan bulsayu, sen Unga boshka birovni teng bilib ibodat
qilishing» dedilar. «Undan keyin qaysi gunoh?» deb so’radi. «Taomingga sherik bo’lishidan
qo’rqib bolalaringni boshqarish» dedilar. «Undan keyin qaysi gunoh?»
deb so’radi. «Kushningning jufti xaloli bilan zino qilish» dedilar (Mutafaqun
alayh).
Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Bir arobiy Nabiy sollallohu
alayhi va salom huzurlariga kelib: «Meni bir amalga yullangki, uni qilsam
jannatga kiray» dedi. «Ollohga ibodat qilasan, Unga birontoni sherik qilmaysan,
farz namozlarini o’qisan, farz qilingan zakotni o’qaysan, Ramazon kunzasini
tutasan» dedilar. U: «Jonim Qo’lida katta bo’lgan Zotga qasamki, bunga qo’shimcha ham
qilmayman, kamaytirmayman ham» dedi. U qayrilib ketgach, Nabiy solallohu alayhi
va sallam: «Kim jannatga jalb qilingan odamga boqishni istasa unga boksin» dedilar
(Mutafaqun alayh).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Nabiy solalllohu alayhi va sallam –
Muoz u zotning orqalarida olib borilgan minashgan edi: «Ey Muoz» dedilar. Muoz:
«Labbay, yo Rossululloh, amringizga xozirman» dedi. «Ey Muoz» dedilar. «Labbay,
yo Rossulloh, amringizga xozirman» dedi. Uch marta (takrorlanachch) dedilar:
«Sidqidildan« La ilaha ilalllohu Muxammadning rosululloh »deb guvohlik beruvchidir har
kimsanini, Olloh taolo duzaxga harom qilgandir». (Muoz) dedi: «Yo Rossulloh,
odamlarga bunining xabarini beraymi, ular xursand bulsinlar?» U zot dedilar: «U
vaziyatda (shaxaddagina) suyanib qo’lish (ib amalni tark qili) shodi.» Muoz (davomisini
yashirib) gunohkor bo’lib qolishdan qurqqanidan bunga ulimi oldirib aytdi.
Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу
алайҳи kirichadi саллам: «Ким: Бир Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, У ёлғиз ва шериксиздир,
Муҳаммад Аллоҳнинг бандаси ва расули, Исо Аллоҳнинг бандаси, расули, чўрисининг
ўғли kirichadi Марям (нинг ичи) га ташлаган sozidir, jannat va do’zax haqiqat deb guvohlik
bersa, qilingan amallarga qarab, Olloh uni jannatga kiritadi »dedilar (Mutafaqun
alayh).
Muoz roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi:
– «Yo Rasululloh, menga shunday bir amalni ayting-ki, u meni jannatga
kirgizgan, duzaxdan uzoklashtiradigan bulsin», – dedim Nabiy solallohu alayhi
va sallamga.
– «Sen juda katta narsada haqiqatda so’rading, – dedilar Nabiy solallohu
alayhi va sallam – Biroq u Olloh taolo oson qilgan odamga osondir: Ollohga
ibodat qil va Unga xech narsani sherik etma. Namozni to’kis ado et, zakot ber,
Ramazon kunini tut va bayt (Ka’ba) ga xaj qil! »
Swng dedilar: «Seni yaxshi ko’radigan eshiklarga yullab kuyaymi ?! Roza (sozdan
saqlovchi) qalkondir. Sadaqa bamisoli suv o’tni o’chirganidek gunoh-ma’siyatlar
(asari) ni ochiradi. Kishining (kechasi turib) tunda o’qigan namozi ham (yaxshilik
eshiklar qilindi).
Swng dedilar: « Senga ishning boshi , asos-ustuni va eng cho’qqisi haqiqatda xabar
beraymi ?!»
– «Xa, yo Rasululloh!» – dedim men.
– «Ishning boshi Islom (ya’ni ikkilangan holda kalimasini keltiradi), ustuni namoz
va eng cho’qqisi jixatdir!»
Songg (yana) dedilar: «Seni mana shularning hammasiga ega kiladigan narsa
haqiqatda xabar beraymi ?!»
– «Xa, yo Rasululloh!» – deb javob berdim.
Nabiy solallohu alayhi va sallam tillarini ushlab dedilar: «Manavini
ta’sirin!»
– Ey Nabiulloh, nima, biz gapirgan gaplarimizga ham javob beramizmi ?! –
dedim.
– «Seni qaraya (shuni ham bilmasmi), axir odamlarni yuqlari bilan –
yakuni burunlari bilan – duzaxga tashlaydigan narsa tillarining xossalarini-da! –
dedilar Payg’ambar solllohu alayhi va sallam.» (Axmad, Termiziy, Ibn Moja
rivoyatlari).
Abu Dardo roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi: Xalilim menga: «Agarchi qiyma-qiyma
qilinsang-da yo’qmi utda kuydirilsang-da, Ollohga biron narsani sherik qilma,
farz nomozni qasddan tark qildim, kimni o’zim yashayman
Islomning ximoyasi) dan chiqadi, mast qiluvchi ichimlik ichma,
UU barcha yomikning kalitidir »deb vasiyat kililar. (Ibn Moja, Bayxaqiy, «Sahihut-targ’ib
vat-tarhib»).
Anas roziyallohu anhudan rivoyat kilinadi, Nabiy solallohu alayhi va sallam
dedilar: «Kimda uch narsa bulsa, u odatdagi halovatini topadi: Olloh va Rasuli u
ikkisidan bo’shoqda barcha narsadan ko’ra
suyukli o’tirishni xohlayapsizmi? yomon kurgandek yomon
kurishi »(Mutafaqun alayh).
Ibn Abbos roziyallohu anhumodan rivoyat kilinadi: Nabiy solallohu alayhi va
sallam: «Iymonning eng mustaxkam xalqi – Allox yulida do’stlashish va Alloh
yo’lida
yashash va yashash» kabi. : 2539).
Bilmok
kerakki, bandalar ustidagi haqiqatlarning eng kattasi Allox taoloning haqiqati.
Allox toolo insu jinni, osmonlarni erni shuning uchun yaratgan, har bir mavsumni
kuchaytirishga kelishganidan goya-maqsad ham bo’ldi. Shuning uchun bu erda parda haqida gap
boradi, kelishuvga erishilgan maqsadga parvarish qilish demakdir. Bu esa zulm turlarining eng
katta ishtiroki, unning soxibi qat’iyatli ozobga qabul qilinganlar tomonidan amalga oshiriladi. Allox taolo aytadi:
«Chunki shirk keltirgan eng katta zulmdir» (Luqmon: 13), «Albatta Allox
Ўziga shirk keltirgan (gunohi) ni kechirmagay va (lekin) ana
shundan boshka (gunohlar) ni xozi xoxlagan (banda) lardan kechirur»
(Niso: 48). Katta shirk va Ollohdan boshka sig’inish turlaridan biri – etoat,
ergashish va hukmiga rozi bolib shirkidir. Olloh taolo aytadi: «Agar ularga
bo’ysunganizlar, juda shak-shubhasiz mushriklardan bulib qolasizlar» (An’om:
121). Yo’ni, Alloxom harom qilingan narsani xalaol kilishlarda yo’qki Olloh halol
qilgan narsoni kilishlarda ularga bo’ysunganlar, xech shak-shubhasiz
mushriklardan bulib qolasizlar, xuddi Ollohni qo’yib o’liklarga qo’zg’atilgan.
Olloh taolo aytadi: «U Ўz hukmida hech kimni sherik qilmas» (Qahf: 26), yangi
aytadi: «Hukm-hokimiyat faat Alloxnikidir. U zot sizlarni faqat uzigazina
ibodat kilishga buyrgandir »(Yusuf: 40).
Shuning uchun Ollohdan boshlanadigan xukmiga rozi bolib – uning sohibi tili bilan
nelarni da’vo qilingan bulmasin – munofiqlik va qalbdan bundayning mutloq
yuholishiga dalolat kilovchi belgi ko’rsatildi. Аллоҳ таоло айтади: «Йўқ,
Парвардигорингизга қасамки, to улар ўз ўрталарида чиққан келишмовчиликларда
сизни ҳакам қилмагунларича kirichadi кейин SIZ чиқарган ҳукмдан дилларида ҳеч қандай
танглик топмай, тўла таслим бўлмагунларича – бўйсунмагунларича зинҳор мўмин бўла
олмайдилар» (Нисо: 65), яна айтади: « ( Ey
Muxammad) , o’zlarini sizga nozil qilingan narxga (Qur’onga) va sizdan ilgariga nozil qilingan narsalarga
shunga o’xshash keltirgan deb takrorlangan (ayrim)kimsalarning tog’utga
hukm so’rab borishni istayotanlarni ko’rmadingmi? Holbuki, ularga unga
ishonmaslik buyurgan edi » (Niso: 60). Alloxning hukmidan boshiga barcha xukm
tog’utdir, Alloxning siyatiatidan boshka barcha shariyat-
tadbir tug’diriladi,
Olloh nozil qilgandan keyin boshlangandan keyin biron bir xokim tog’utdir,
Alloxni qo’yib yuborgan odamni o’zi biladimi? , Undan boshkaqa itoat faqat Allohga itoat
kilish va Uning payg’ambarining buyruqlariga ijod kilish doiralarida buladi
.
Ko’rinishlarni
o’zaro mahkamlash – u kim yo’qi nima bo’lishidan qat’i nazar nazar – yolg’iz Olloh
taologa qo’shib qo’yilgan sifatlardan bironta bilan sifatni aniqlash, bir
kishining shaxsini aniqlash yoki majlis yoki tashkilot kabilariga ishlash va halol-harom
qilmoq haqiqatni berish kerak kiladigan yoki undan topshirilgan bo’ladigan
ishlarda tergas va javobgarlikdan foydalanuvchi darajaga kuyish kabi. Zotan, qilingan
ishlardan suralmaydigan zot yagona Olloh taolodir. Yoki biron kishini g’aybni biladi
deb yoki zararni daf etadi, foyda etkaza bo’ladi deb e’lon qiladi. Xolbuki,
g’aybni biluvchi, zararni daf kilib, foyda etkazuvchi zot yagona Olloh
taolodir. Ushbu kurashishda
past darajagidagi odam o’zidan yukorida katta bo’lgan kishining halil deb otashi joizligi
ko’rindi. (Xalillik do’stligi uchun hech qanday narx yo’q, u erda juda ko’p narsa bor. U erda
halil haliliga ich-ichidan mos keladigan kelganda, kalbi u bilangina mashg’ul bo’lib qoladi, uning
barcha kamchiligini yashiradi, qalbi u uchun sof yig’iladi va hokazo qiladi) Vaholanki,
sizni olib ketayapti , faqat xususiy (oyat
yoki bajarislar) bilan sobit bulgan bulsa to’g’ri, Olloh taolo Ibrohim va Muxammad
(ularga va barcha payg’ambarlarga Ollohning saloti va salomi bulsin) ni xalil
kilganidek. Sizin, odam: «Muhammad sollallohu alayhi va salom mening
halilim» deyishi joiz, biroq: «Men Muhammad solllohu alayhi va sallamning
haliliman »deyishi joiz emas. Shaxobalarning Nabiy solallohu alayhi va salomni
halil tugatishlari sobit bulgan, biroq Nabiy solalllohu alayhissalom va salom
o’zlarining sog’liqni saqlash tizimlarini
rivojlantirish va boshqa biron bir odamni saqlashni istamaydilar. Imom Buxoriy rivoyat
qilingan kurashda Nabiy solalllohu alayhi va sallam: «Agar ummatimdan biron kishining
xilil kilinganida Abu Bakrni qilgan bo’lardim, lekin Islom Islom birodarligi va do’stligi
(kfoya)» deganlar.
Бундан агар
куфр kirichadi ширкка мажбурланаётган бўлса, рухсатни ушлашдан кўра азима (буйруқ) ni
ушлаш яхшироқ экани билинади.
