Бизга боғланинг
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
Ўзбек тилидаги Исломий веб саҳифа
Ислом Нури
Ислом Нури ўзбек тилидаги Исломий аҳлуссунна веб саҳифаси
Валади зинонинг нима айби бор?
Савол: Нун сурасидаги (Ва-Аллоҳу аълам) валади-зинога итоат қилмасликни амр этишда қандай ҳикмат бор, чунки «бу унинг сабаби билан бўлмаган-ку?»- деган фикрларни кўп эшитаман. Жавоб: Бу сурадаги қайтариқ пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламга бўлган ва сиз зикр қилган сифат ёлғиз сифат…
Мусибат келгунга қадар суннатда маҳкам туриш керакми?
Савол: Агар соқол қўйиб, ёки ўстириб олса, ёки шимини тўпиғидан баланд кийиб юрса , албатта нияти суннатда мустаҳкам туриш бўлса ва агар Оллоҳ сақласин қамалиб кeтса, оиласига зулм қилган бўладими? Суннатга амал қиламан дeб, фарз амалларидан маҳрум қолган бўладими? Мeнга…
Мимли масдар, исми олат, исми тафзил
Мим билан бошланган масдарлар масдари мимий деб аталади. У сулосий мужаррадда مَفْعَلٌ вазнида келади: مَصْدَرٌ (қайтмоқ), مَسْمَعٌ (эшитмоқ), مَبْدَأٌ (бошламоқ) каби. Сулосий мужарраддан бошқаларда эса исми мафъули вазнида келади: مُكْرَمٌ , مُدَحْرَجٌ , مُتَدَحْرَجٌ каби. Исми олат Бир ишни бажаришда ишлатиладиган қурол…
Феъли амр
Феъли амр икки қисм: ломсиз амр ва ломли амр. Ломсиз амр маълум феъли музореънинг олти мухотаб сийғасидан икки амал билан ясалади: 1-амал – калиманинг охирига қаралади: а) охирги ҳарф саҳиҳ бўлса сокин қилинади: تَضْرِبُ → تَضْرِبْ каби. б) охирги ҳарфдан…
Маълум феъли жаҳд
Феъли жаҳд – ўтган замон бўлишсиз феълидир. Маълум феъли жаҳд 14 суратда – 6 ғоиб, 6 мухотаб ва 2 мутакаллим сийғасида тусланади. 6 ғоибнинг 3 таси музаккар, 3 таси муаннасдир: لَمْ يَضْرِبْ – урмади бир эр ўтган замонда, муфрад, музаккар,…
Исми фоил
Исми фоил – иш-ҳаракатни қилувчи маъносидаги исмдир. Исми фоил сулосий мужаррадда فاعِلٌ вазнида бўлади: ضارِبٌ ваقاتِلٌ каби. Сулосий мужарраддан бошқа боблар исми фоили музореъ феълидан ясалади. Бунинг учун музораъат ҳарфининг ўрнига заммали мим қўйилади ҳамда охирги ҳарфидан олдинги ҳарф касрали қилинади: يُكْرِمُ →مُكْرِمٌ ваيُدَحْرِجُ →مُدَحْرِجٌ ва يَتَدَحْرَجُ →…
Маълум феъли музоре, мажҳул феъли музоре
Музореъ – ҳозирги-келаси замон феълидир. Феъли музореъдан тушунилган иш-ҳаракат шу сўз айтилган замонда бажарилаётганини ёки кейин бажарилишини англатади. Маълум феъли музореъ иш-ҳаракатни бажарувчи шахсларига кўра 14 суратда – 6 ғоиб, 6 мухотаб ва 2 мутакаллим сийғасида тусланади. 6 ғоибнинг 3 таси…
Феъл: Маълум феъли мозий, мажҳул феъли мозий
Феъл – иш-ҳаракатни, унинг қилинган замонини ва фоилини (қилувчи шахсни) англатган калимадир. Иш-ҳаракатнинг бажарувчиси аниқ бўлиш-бўлмаслиги эътибори билан феъл иккига – маълум ва мажҳулга бўлинади. Маълум феълнинг фоили муфрад, тасния, жамъ шаклида келиши, шунингдек мутакаллим, мухотаб ва ғоиб бўлиши, музаккар ва муаннас жинсида бўлиши…
Иштиқоқ, жомид ва масдар исмлар
Bir kalimadan assli ma’noda unga yoqin katta hilma-hil so’zlarni yasashga ishqiyoq qiladi. Масалан: كتابة дан كاتب , مكتوب , كتب , مكتب каби сўзларни ясаш мумкин. Ундан бирор калима иштиқоқ қилинмайдиган исмга жомид исм дейилади. رَجُلٌ ва فَرَسٌ каби. Масдар иш-ҳаракат маъносини англатган…
Исм ва феъл турлари
Исм ва феъллар ушбу етти турдан бирига мансуб бўлади: саҳиҳ, музоъаф, мисол, ажваф, ноқис, лафиф, мултавий. Саҳиҳ (соғ) аслий ҳарфларидан бирортасииллат ҳарфи бўлмаган ва иккита ҳарфи бир хил бўлмаган исм ё феълдир. Масалан: ضَرْبٌ → فَعْلٌ вазнида, ضَرَبَ → فَعَلَ вазнида. Иллат ҳарфлари учта:…